Jeszcze w maju ma zostać uruchomiony odrestaurowany zabytkowy zegar zdobiący wieżę schroniska im. Pawła Beneke na gdańskiej Biskupiej Górce. Prace przeprowadzane są dzięki funduszom pozyskanym z publicznej zbiórki przeprowadzonej głównie wśród mieszkańców.
Przygotowanie do prac i sama rekonstrukcja czasomierza trwały od lata ub.r., kiedy to zebrano 70 tys. zł konieczne do przeprowadzenia napraw. Prace wykonuje miejscowa firma Elfracorr pod nadzorem Grzegorza Szychlińskiego – kierownika Muzeum Zegarów Wieżowych w Gdańsku.
W ramach przedsięwzięcia konieczna była naprawa i częściowe odtworzenie mechanizmów napędzających wskazówki na obu tarczach zegara, wykonanie nowego elektrycznego napędu czasomierza oraz odtworzenie wskazówek i cyfr na zegarowych tarczach.
Jak poinformował PAP Szychliński, wszystkie te prace zostały już ukończone, trwa montaż poszczególnych elementów na zegarowej wieży, a na jego ukończenie potrzeba jeszcze kilku dni dobrej, bezdeszczowej pogody.
Szychliński wyjaśnił, że w trakcie prac zdecydowano, by na tarczach zegarowych umieścić nowe cyfry. Dodał, że zdecydowano tak, bo oryginalna tarcza „miała ewidentne błędy plastyczne, całość wykonywana została niestarannie, w dużym pośpiechu” z blachy bardzo podatnej na zniszczenie. „Wykonaliśmy nowe cyfry w bardzo podobnej do oryginalnych estetyce, ale zgodnie z kanonami zegarmistrzowskimi i z takich materiałów, by mogły służyć jeszcze długie lata” – wyjaśnił Szychliński.
Elektryczny napęd zegara został skonstruowany tak, że w przyszłości może on zostać połączony z ozdabiającym czasomierz mechanizmem prezentującym scenę morskiej bitwy dwóch statków (odtworzenie mechanizmu jest w dalszych planach).
W pierwszej połowie maja ub.r. Fundacja Gdańska wraz ze związanym z Biskupią Górką Stowarzyszeniem Waga, rozpoczęły zbiórkę funduszy na naprawę zachowanych i odtworzenie brakujących elementów niszczejącego od 1945 r. zegara.
Środki zbierane były w ramach akcji "Prezent dla Gdańska". W jej trakcie przeprowadzano licytacje, loterie fantowe, organizowano spacery po Biskupiej Górce oraz inne akcje specjalne, z których dochód (w formie datków) zasilał fundusz. Potrzebne do wykonania prac 70 tys. zł udało się zebrać w sierpniu ub.r. i wstępnie zapowiadano, że zegar ruszy jeszcze w Sylwestra 2016 r., jednak prace przedłużyły się.
Schronisko młodzieżowe zostało zbudowane w najwyższym punkcie Biskupiej Górki w latach 1938-40. Na tarasie obiektu usytuowanym od strony Głównego Miasta, postawiono 25-metrową wieżę, której szczyt zdobił zegar z dwoma tarczami zainstalowanymi na północnej i południowej ścianie budowli. Wewnątrz wieży znajdował się też wyposażony w liczący 22 dzwony carillon oraz specjalny mechanizm, dzięki któremu każdego dnia w południe odtwarzano krótką inscenizację pościgu i walki z udziałem dwóch statków.
Po 1945 r. schronisko zostało przeznaczone na potrzeby policji (zajmuje ona obiekt do dziś). Wieża, zegar i carillon z biegiem lat niszczały. Zegar stracił mechanizm i wskazówki. Zachowała się jednak większość dzwonów carillonu oraz niewielka część mechanizmu pozwalającego odtworzyć inscenizację, elementy te wymagają jednak remontu i odtworzenia brakujących części. Prace nad carillonem i mechanizmem do inscenizacji wyceniono na 100 tys. zł. Gdański samorząd chciałby w przyszłości pozyskać fundusze także na ten cel.
W momencie otwarcia schronisku młodzieżowemu nadano imię Paula (Pawła) Beneke - gdańskiego kapra, który w 1473 roku zdobył galerę przewożącą obraz "Sąd ostateczny" Hansa Memlinga i podarował go najważniejszemu gdańskiemu kościołowi - dzisiejszej Bazylice Mariackiej. To właśnie scena zdobycia (przez dowodzony przez Benekego okręt pod nazwą "Piotr z Gdańska") galery San Matteo przewożącej "Sąd ostateczny", odtwarzana była przez mechanizm zainstalowany w zegarze na wieży schroniska.
Biskupia Górka to historyczna dzielnica Gdańska leżąca w bezpośrednim sąsiedztwie Głównego Miasta. Przed wiekami na jej terenie działały folwarki, w XVI wieku rozpoczęto tu budowę różnego rodzaju umocnień, a później fortyfikacji mających służyć obronie Głównego i Starego Miasta. Na przełomie XIX i XX wieku u podnóża i na łagodnym stoku górki wznoszącej się na około 60 m n.p.m. wybudowano zespół kamienic, z których większość przetrwała do dziś. (PAP)
aks/ agz/
