Renowację niszczejącego Pomnika Poległych Żołnierzy 12. Pułku Piechoty, który stoi przed budynkiem dawnych koszar w Wadowicach, zapowiedział burmistrz miasta Bartosz Kaliński. Samorząd ogłosił już przetarg na wykonanie prac. Całość ma być gotowa do maja 2024 roku.
„Czas zrobił swoje; wykonany 40 lat temu przez Franciszka Suknarowskiego pomnik pęka. Został wykonany ze zbrojonego betonu. Zbrojenie pęcznieje i rozsadza od środka monument. (…) Mamy już pozwolenie na budowę. (…) Teraz ogłosiliśmy przetarg na wykonanie prac konserwatorskich, które zakończą się do maja przyszłego roku” – powiedział burmistrz Kaliński.
Termin składania ofert mija 24 listopada.
Samorządowiec dodał, że sporządzona została kwerenda archiwalna, która dokumentuje to, jak pomnik wyglądał przed wojną. Dzięki temu przywrócona zostanie mu dawna forma. Użyte zostaną materiały, z których był on pierwotnie wykonany.
Pomnik Poległych Żołnierzy 12. Pułku Piechoty Ziem Wadowickiej, to jeden z symboli Wadowic. Przed nim odbywają się obchody świąt państwowych i uroczystości patriotyczne.
Monument został odsłonięty 11 listopada 1928 roku. Ufundowało go społeczeństwo Wadowic. Został zaprojektowany przez rzeźbiarza Józefa Jurę. Muzeum Miejskie w Wadowicach podało, że szczyt wykonanego z piaskowcowego cokołu zdobiła urna z emblematami Krzyża Walecznych i girlandą laurową.
Na bokach umieszczono wykonane z brązu nazwy sześciu pól bitewnych, w których walczyli żołnierze „dwunastki”: Stonawa 23 stycznia 1919 r., Dusanów – Firlejów 27 maja 1919 r., Szaciłki 8 maja 1920 r., Kality – Bojary 21-23 maja 1920 r., Suszki 19 czerwca 1920 r., Leszniów 1 sierpnia 1920 r.
W połowie pięciometrowego postumentu umieszczona została figura żołnierza z bronią u boku, częścią ekwipunku oraz Krzyżem Walecznych na piersi munduru. Poniżej figury wmurowana była tablica upamiętniająca 35 żołnierzy pułku, którzy zginęli w walce o Polskę.
Podczas II wojny światowej Niemcy zbezcześcili pomnik. Usunęli z niego figurę żołnierza, a także daty i nazwy zwycięskich bitew.
W 1975 roku władze komunistyczne nakazały przeniesienie cokołu na cmentarz wojskowy w Wadowicach. Na swoje miejsce wrócił – staraniem działaczy NSZZ Solidarność - w listopadzie 1981 roku. Osłonięty został tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego. Elementy rzeźbiarskie wykonał wadowicki artysta Franciszek Suknarowski.
12. Pułk Piechoty został sformowany w Wadowicach pod koniec 1918 roku. Żołnierze uczestniczyli między innymi w walkach z Ukraińcami, w odpieraniu czechosłowackiej agresji w styczniu 1919 roku, w wojnie z bolszewikami, a także w wojnie obronnej w 1939 roku. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
