Ołtarz Wita Stwosza. Fot. PAP/J. Bednarczyk
We wrześniu rozpoczną się prace badawcze i konserwatorskie przy ołtarzu Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej w Krakowie. Potrwają co najmniej do grudnia 2020 r., a ich wykonawcą będzie wyłoniony w konkursie Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki – poinformowała parafia.
Konserwacja ołtarza ma być prowadzona tak, by w minimalnym stopniu ograniczała codzienne użytkowanie obiektu. "Ołtarz będzie dostępny na potrzeby kultu religijnego i liturgii oraz dla turystów. Nie przewidujemy jego rozebrania, choć może się zdarzyć, że poszczególne figury lub elementy będą demontowane i wywożone do laboratorium" - powiedział PAP proboszcz parafii mariackiej w Krakowie ks. dr Dariusz Raś.
Dodał, że w ciągu kilku lat mogą nastąpić krótkie przerwy w ruchu turystycznym związane z pracami przy ołtarzu, ale będą one zapowiadane z wyprzedzeniem.
Do konkursu na prace badawcze i konserwatorskie przy ołtarzu Wita Stwosza stanęły dwie firmy mające duże doświadczenie w restauracji gotyckich, drewnianych, polichromowanych obiektów zabytkowych. Komisja złożona z przedstawicieli parafii, Archidiecezji Krakowskiej, prezydenta miasta i Rady Miasta Krakowa, SKOZK oraz Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków ostatecznie zdecydowała, że ich wykonawcą będzie Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki.
Ireneusz Płuska: Zaczniemy od konserwacji zwieńczenia, gdzie stwierdziliśmy działalność drewnojadów oraz od prac przy odwrociu ołtarza, które będzie czyszczone. Chcemy także od tyłu zaimpregnować drewno, wzmacniając je specjalnymi preparatami.
Kompleksowe prace mają kosztować 13 mln 720 tys. zł. Będą one obejmować, oprócz restauracji ołtarza, m.in. stworzenie projektu jego nowoczesnej ochrony i bezpiecznego użytkowania, projektu systemu przeciwpożarowego, montaż rusztowań.
Parafia ma już pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac i powinny się one rozpocząć w drugim tygodniu września, od postawienia rusztowania z tyłu ołtarza.
"Zaczniemy od konserwacji zwieńczenia, gdzie stwierdziliśmy działalność drewnojadów oraz od prac przy odwrociu ołtarza, które będzie czyszczone. Chcemy także od tyłu zaimpregnować drewno, wzmacniając je specjalnymi preparatami" – mówił PAP zastępca dyrektora Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki prof. Ireneusz Płuska. Podkreślił, że restauracja ołtarza będzie doskonałą okazją dla historyków sztuki do badań nad sztuką późnogotycką oraz warsztatem snycerskim i malarskim Wita Stwosza.
Na tegoroczne prace przy ołtarzu parafia ma 500 tys. zł: 450 tys. zł dotacji przyznanej przez SKOZK z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa oraz 50 tys. zł ze środków własnych. Parafia i wykonawca będą zabiegać o przyznanie wsparcia finansowego na prace w kolejnych latach.
Ołtarz Wita Stwosza powstał w latach 1477-1489. Jego konstrukcja jest wykonana z drewna dębowego, rzeźby - z drewna lipowego. W centralnej części ołtarza artysta przedstawił scenę Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w otoczeniu apostołów, a nad nią - scenę Wniebowzięcia. Na ruchomych skrzydłach ołtarza zobaczyć można m.in. Zwiastowanie, Hołd Trzech Króli, Zesłanie Ducha Świętego, a po ich zamknięciu - płaskorzeźby nawiązujące do wydarzeń z życia Marii i Chrystusa.
W czasie II wojny światowej ołtarz został zrabowany przez Niemców i wywieziony z Polski. Odnaleziono go po wojnie w Norymberdze. Do Bazyliki Mariackiej wrócił w 1957 r. Po wojnie ołtarz tylko raz był poddawany gruntownej konserwacji w latach 1946-50. W latach 80. i w 1999 r. oczyszczono jedynie jego powierzchnię z zabrudzeń i przeprowadzono prace zabezpieczające.(PAP)
wos/ woj/
