Dawny żydowski dom przedpogrzebowy w Gliwicach, nazywany Małą Synagogą, od 25 stycznia ma być otwarty dla zwiedzających. Podczas trwającej blisko dwa lata renowacji tej architektonicznej perełki odnowiono m.in. jej elewację oraz polichromie i witraże w sali głównej.
W tym zabytkowym budynku znajduje się teraz oddział Muzeum w Gliwicach poświęcony pamięci Żydów mieszkających niegdyś na Górnym Śląsku. Jak powiedział PAP dyrektor placówki Grzegorz Krawczyk od 25 stycznia Dom Pamięci Żydów Górnośląskich ma być otwarty dla zwiedzających.
Dawny dom przedpogrzebowy pochodzi z początku XX w. Rozpoczęte wiosną 2014 r. prace modernizacyjne i konserwatorskie początkowo miały zakończyć się w połowie 2015 r., jednak m.in. ze względu na konieczne zmiany technologii prowadzonych tam robót działania te przedłużyły się. Obecnie dobiega końca remont dachu.
Krawczyk przypomniał, że nowy oddział gliwickiego muzeum "będzie miał charakter otwarty dla wszystkich osób i instytucji zajmujących się gromadzeniem i opracowywaniem informacji o Żydach na Górnym Śląsku, którzy byli nie tylko częścią Gliwic, ale całego regionu, jego kultury, gospodarki i nauki".
W Domu Pamięci Żydów Górnośląskich organizowane będą m.in. konferencje, wykłady i cykle spotkań edukacyjnych dla dzieci. Jak wskazał dyrektor, ich tematyka ma dotyczyć m.in. historii Żydów w tym regionie oraz udziału mniejszości żydowskiej i jej wpływu na rozwój górnośląskich miast.
Wciąż nie wiadomo jednak, kiedy powstanie wystawa stała poświęcona historii mniejszości żydowskiej zamieszkującej niegdyś Górny Śląsk, choć jej scenariusz jest już gotowy. W ogłaszanych w ub. r. przetargach muzeum nie wyłoniło bowiem wykonawców. Teraz placówka stara się uzyskać fundusze m.in. od fundacji oraz z ministerialnych dotacji. Dyrektor szacuje, że po otrzymaniu środków finansowych wystawa powinna powstać w ciągu czterech miesięcy.
Znajdujący się przy kirkucie przy gliwickiej ul. Poniatowskiego neogotycki dom przedpogrzebowy z 1903 r., zaprojektowany przez wiedeńskiego architekta Maxa Fleischera, uważany jest za perełkę architektoniczną - również w skali kraju. Niszczejący od czasów II wojny światowej ceglany budynek w 2008 r. został przejęty przez władze samorządowe Gliwic od gminy żydowskiej.
Zabytek składa się z prostokątnej głównej hali (tzw. sali ceremonialnej) o wymiarach ok. 10 na 18 m i wysokości 10 m. W skrzydłach znajdowało się niegdyś pomieszczenie kostnicy, a także mieszkanie strażnika cmentarnego, kancelaria i pokoik dla rabina.
Na szczególną uwagę zasługuje odnowiona sala główna z odtworzonymi tam polichromiami. Sklepienie sali przedstawia rozgwieżdżone niebo; na posadzce ułożono biało-czarne płytki. Utrzymany w stylu neogotyckim budynek z czerwonej cegły zdobią ostrołukowe okna z witrażami oraz kute żelazne elementy.
Cały koszt remontu - blisko 6,5 mln zł - pokryto z budżetu miasta. (PAP)
akp/ par/
