Fragment plenerowej wystawy „Użyteczność. Patriotyczny aktywizm społeczny i działania modernizacyjne w Polsce od końca XVIII wieku do II wojny światowej” otwartej na pl. Jana Kochanowskiego w Lublinie. Fot. PAP/W. Jargiło
Działalność na rzecz dobra wspólnego, aktywność społeczną, działalność modernizacyjną w Polsce od końca XVIII wieku do II wojny światowej pokazuje wystawa plenerowa „Użyteczność”, którą otwarto w poniedziałek w Lublinie.
Wystawa pt. „Użyteczność. Patriotyczny aktywizm społeczny i działania modernizacyjne w Polsce od końca XVIII wieku do II wojny światowej” została przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Lublinie.
Autor wystawy Adrian Lesiakowski podkreślił, że ekspozycja dotyczy etosu zaangażowania w sprawy wspólnoty narodowej i lokalnej społeczności. „Na grobie Gustawa Dolińskiego, jednego aktywnych działaczy społecznych w Lublinie, jest taka sentencja: +Pracował dobrze czyniąc+. I to jest takie symboliczne streszczenie tego, o czym mówi ta wystawa” – powiedział Lesiakowski.
Jego zdaniem temat aktywności społecznej Polaków w przeszłości „nie jest specjalnie obecny” w przestrzeni publicznej. „To jest etos tych ludzi, który robili jak najwięcej dla wspólnoty codzienną pracą, w wielu sferach aktywności, mniej widocznych, które umykają nieraz tej wielkiej historii, ale gdyby nie budowanie tej tkanki społecznej, to wielu tych wspaniałych zwycięstw, wspaniałych osiągnięć nie mielibyśmy” – dodał Lesiakowski.
Ekspozycja – ustawiona przy placu Jana Kochanowskiego - składa się z 30 plansz podzielonych na trzy okresy historyczne - przedrozbiorowy, porozbiorowy i międzywojenny. Przedstawia różne zjawiska, procesy społeczne i gospodarcze w Polsce oraz związane z nimi postacie społeczników, ludzi kultury, edukatorów, przedsiębiorców. Wystawa pokazuje różne formy działalności – m.in. towarzystwa dobroczynności, towarzystwa naukowe, rolnicze, przejawy spółdzielczości – a także projekty gospodarcze, modernizacyjne i odkrycia medyczne.
Ekspozycja przypomina m.in. postać księżnej Izabeli Czartoryskiej, która założyła pierwsze na ziemiach polskich muzeum, Konrada Prószyńskiego - autora pierwszego polskiego Elementarza i Franciszka Stefczyka – założyciela pierwszej wiejskiej spółdzielni oszczędnościowo - pożyczkowej.
Wśród wspomnianych społeczników jest także żołnierz Armii Krajowej, organizator ruchu oporu Witold Pilecki, który przed wojną przewodził ochotniczej straży pożarnej, założył kółko rolnicze, był też prezesem mleczarni. Za działalność społeczną otrzymał w 1937 r. Srebrny Krzyż Zasługi. „Być może mamy już troszkę przesyt akcentowania wątków militarnych, walk w naszej historii, ale taka ona była. Natomiast osoby zaangażowane w te działania militarne często miały tę +drugą twarz+ (społecznika- PAP), one były żołnierzami – obywatelami. Przykładem tego jest Witold Pilecki” - powiedział Lesiakowski.
Wystawa została przygotowana głównie z myślą o studentach, uczniach szkół średnich, starszych klas szkoły podstawowej. Ekspozycji towarzyszy wydany przez IPN katalog. (PAP)
Autorka: Renata Chrzanowska
ren/ pat/
