Zakończyły się prace restauracyjne przy odtworzeniu historycznego przebiegu dawnych fortyfikacji Twierdzy Zamość. Twierdza ta, powstała na przełomie XVI i XVII w., była jedną z największych na ziemiach polskich.
„Otwarcie odrestaurowanych obiektów i udostępnienie ich turystom planowane jest w grudniu tego roku lub na początku przyszłego” - powiedział PAP Paweł Czechalski z biura promocji zamojskiego Urzędu Miasta.
Trwają jeszcze prace adaptacyjne pomieszczeń wystawienniczych i ekspozycyjnych w Muzeum Fortyfikacji i Broni (utworzonym w rejonie bastionu III), w którym wykorzystane ma być wiele nowoczesnych, m.in. elektronicznych, narzędzi prezentowania historii. W muzeum mają też być m.in. eksponaty broni należące do zbiorów Muzeum Zamojskiego oraz broń z XIX i XX wieku.
Fortyfikacje wokół Zamościa powstały na przełomie XVI i XVII w. na zlecenie założyciela miasta hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. Twierdza była wielokrotnie przebudowywana. W XVII w. jej mury liczyły 2,5 km długości, tworzyły nieregularny siedmiobok z siedmioma bastionami w załamaniach. W drugiej połowie XIX w. na rozkaz cara Aleksandra II twierdza została zlikwidowana; większość umocnień rozebrano.
Ocalałe fragmenty twierdzy zostały wyremontowane, a niektóre budowle całkowicie lub częściowo zrekonstruowane. Utworzono ziemne wały, które zaznaczają przebieg dawnych murów. Będzie nimi prowadziła trasa turystyczna.
Wyremontowano kazamaty (rodzaj schronu) w bastionach II i IV, zbudowano most przed Bramą Szczebrzeską, uwidocznione zostały dawne zarysy bastionów V i VI. Zrekonstruowano wał forteczny od bastionu III do Bramy Szczebrzeskiej. Przebudowany został też amfiteatr zlokalizowany na terenach fortecznych, wokół obiektów fortyfikacyjnych powstały ścieżki rowerowe i oświetlone trasy turystyczne.
Renowacja ocalałych fragmentów twierdzy oraz rekonstrukcja niektórych elementów realizowana była w ramach dwóch projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Łączny koszt obu projektów to ponad 95,7 mln zł, z czego ponad 73 mln zł to dotacja z programów Innowacyjna Gospodarka oraz Infrastruktura i Środowisko.
Od wielu lat w Zamościu systematycznie restaurowane jest też Stare Miasto - nazywane Perłą Renesansu, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Odnowiono Rynek Wielki, renesansowe staromiejskie podwórka, Rynek Wodny, Rynek Solny.
Zamość pozyskiwał na te cele dotacje z różnych źródeł - funduszy unijnych, budżetu państwa, Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Czechalski powiedział, że od 2004 r. na projekty związane z rewitalizacją zespołu staromiejskiego wydano już ok. 160 mln zł, z czego 121 mln stanowi dofinansowanie.
Zamojski zespół staromiejski wraz z terenami fortecznymi ma być atrakcją dla turystów podróżujących szlakiem dziedzictwa kulturowego, szlakiem UNESCO czy historycznym szlakiem polskich obiektów fortecznych.(PAP)
ren/ dym/