Żywa szopka – z ruchomymi figurami i żywymi zwierzętami – pojawiła się po raz pierwszy przy bazylice Matki Bożej Piekarskiej i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich. To najbardziej znane sanktuarium maryjne na Górnym Śląsku.
Tradycyjnie w czasie pasterki, w nocy ze środy na czwartek, uruchomiona została największa tego typu w północno-wschodniej Polsce, ruchoma szopka Ojców Kapucynów w Łomży (Podlaskie). W tym roku przypada jubileusz 250-lecia bytności Kapucynów w tym mieście.
Jedną z największych w Europie szopek budowanych wewnątrz świątyni można od pasterki podziwiać w bazylice ojców franciszkanów w Katowicach-Panewnikach. W tym roku w bocznych nawach franciszkanie przedstawili wiele różnych, aktualnych wątków.
Niezwykłe oprawy pasterek przygotowują w wigilijny wieczór mieszkańcy dwóch świętokrzyskich miejscowości – w Skalbmierzu żywą szopkę podczas nabożeństwa dla dzieci, a w Ossolinie inscenizację pokłonu Trzech Króli przed tutejszą Kaplicą Betlejemską.
Święta Bożego Narodzenia stanowią cząstkę naszej zbiorowej pamięci i chrześcijańskiej tożsamości - mówił metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz podczas Pasterki odprawionej w Katedrze Wawelskiej. Dodał, że święta te wpisały się głęboko w naszą kulturę.
Początek święta Bożego Narodzenia sięga 328 r.; na początku miało ono charakter lokalny, ograniczony do Betlejem; w 335 r. zwyczaj świętowania dotarł do Rzymu, a stamtąd do innych krajów - mówi ks. prof. Józef Naumowicz, autor książki "Prawdziwe początki Bożego Narodzenia".
Tradycją w północnej części województwa podlaskiego, gdzie mieszkają przedstawiciele mniejszości litewskiej, są nabożeństwa w kościołach także w języku litewskim. Dlatego też odprawiane są tam po dwie pasterki - po litewsku i po polsku.
Żyjąc w kulturze konsumpcyjnej tracimy czasem kontakt z religijnym wymiarem Świąt Bożego Narodzenia – oceniają naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zamiast nich świętujemy Gwiazdkę – czasem w barze lub klubie, który zaprasza na pasterkę z didżejem.
Z ponad 400 elementów składa się żłóbek, który poznańscy franciszkanie przygotowali w kościele przy pl. Bernardyńskim. Jak mówią, to największy, skonstruowany wewnątrz świątyni żłóbek w Polsce, zaś jego rozmiary "ukazują rangę świąt, które przeżywamy".