Debata "Żydzi a rewolucja. Prawda i mity" w Muzeum POLIN w Warszawie

Debata ma związek z rozpoczynającą się w poniedziałek w Muzeum POLIN międzynarodową konferencją naukową "Żydzi i inni: relacje etniczne w Europie Środkowo-Wschodniej od 1917 roku". Na pytania dotyczące dziejów Żydów w XX wieku i ich roli w transformacjach społecznych i politycznych Europy Środkowej i Wschodniej spróbują odpowiedzieć historycy prof. Paweł Śpiewak i prof. Andrzej Paczkowski oraz reżyser filmowy Krzysztof Zanussi.

"Dyskusja będzie dotyczyła związków przedstawicieli wspólnot żydowskich z pojęciem rewolucji zarówno w kwestii praktycznych działań, jak i w sferze społecznych wyobrażeń" - poinformowała PAP Żaneta Czyżniewska z Muzeum POLIN. Dodała też, że problemy dotyczące narodowych mitologii, w tym - jak zaznaczyła - fantazmatu "żydokomuny" staną się kanwą do dyskusji o miejscu Żydów w wyobraźni zbiorowej społeczeństw Polski, Litwy, Czech, Słowacji, Węgier Ukrainy i Białorusi.

Konferencja naukowa jak i debata wiąże się również z przypadającym w tym roku stuleciem rewolucji w Rosji, która jest uznawany przez wielu historyków i badaczy innych nauk humanistycznych za przełom w dziejach państw i narodów zamieszkujących Europę Środkową i Wschodnią w XX wieku. W wielu wypadkach 1917 r. - rok rosyjskich rewolucji - stał się - jak oceniła Czyżniewska - jedynie mitycznym momentem przełomu, ponieważ zmiany polityczno-społeczne, istotne dla relacji wspólnot żydowskich z nie-żydowskim światem zachodziły zarówno przed rokiem 1917 r. jak i po "czasie rewolucji".

Temat relacji międzyetnicznych, w tym sprawa ich wpływu na postawy Żydów i innych mniejszości narodowych (zwłaszcza wobec powstawania po 1918 r. państw narodowych w Europie Środkowej i Wschodniej) będzie przedmiotem spotkań naukowców w wielu państwach w Europie, a także w USA i Izraelu. "Wśród szczegółowych kwestii pojawi się problem lojalności w odniesieniu do nowopowstających organizmów państwowych oraz polityki państw narodowych wobec mniejszości – w tym Żydów" - podkreśliła Czyżniewska, przypominając m.in. o problemie przemocy i antysemityzmu.

Konferencja "Żydzi i inni: relacje etniczne w Europie Środkowo-Wschodniej od 1917 roku", która potrwa do środy, to drugie z cyklu trzech spotkań poświęconych tej problematyce. Pierwsze z nich pt. "Sto lat dziedzictwa rewolucji rosyjskiej a współczesny świat: w jaki sposób rewolucja podzieliła, zjednoczyła i ukształtowała kontynent" odbyło się w kwietniu br. w Waszyngtonie w USA. W grudniu planowana jest ostatnia konferencja w Jerozolimie w Izraelu.

W Muzeum POLIN naukowcy m.in. z Polski, Ukrainy, Litwy, Czech, Słowacji i Węgier przedstawią konsekwencje wydarzeń z lat 1917-18 z perspektywy regionu, z których pochodzą. Koncentrując się na doświadczeniach żydowskich, uczestnicy dyskusji omówią również wspólną przeszłość różnych grup narodowościowych w Europie Środkowej i Wschodniej. (PAP)

autor: Norbert Nowotnik

edytor: Paweł Tomczyk

nno/ pat/