„Pamiętaj. 23 sierpnia”
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS) już po raz dziesiąty zaprasza do udziału w kampanii społeczno-edukacyjnej pod hasłem „Pamiętaj. 23 sierpnia”, przybliżającej ofiary totalitaryzmów współczesnym Europejczykom.
23 sierpnia obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych, proklamowany przez Parlament Europejski w 2009 roku. Tego dnia 85 lat temu podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow – porozumienie między nazistowskimi Niemcami i Związkiem Sowieckim, które utorowało drogę do wybuchu II wojny światowej, a w jej następstwie: obozów koncentracyjnych, gułagów, Holokaustu, długich lat zimnej wojny i dla wielu dalszego zniewolenia.
Krótkie spoty filmowe poświęcone osobom, których życie naznaczyła dramatyczna walka z systemami totalitarnymi, okolicznościowe przypinki, kampania medialna i outdoorowa w wybranych stolicach europejskich, artykuły naukowe na temat współczesnych kontrowersji wokół paktu Ribbentrop-Mołotow, a także „Poradnik obchodów 23 sierpnia” – to tylko niektóre z działań w ramach tegorocznej kampanii. Jej punktem szczególnym będzie odsłonięcie muralu w Warszawie, zachęcającego do refleksji i ocalenia żywych świadectw z przeszłości.
Zainicjowany w 2019 roku cykl spotów filmowych kampanii „Pamiętaj. 23 sierpnia” w tym roku uzupełnią sylwetki: Johanna Trollmanna (1907–1944), niemieckiego boksera pochodzenia romskiego, ofiary nazistowskich prześladowań, zamordowanego przez obozowego kapo, którego wcześniej pokonał na ringu oraz Emílie Machálkovej (1926–2017), Czeszki pochodzenia romskiego, przetrwałej Holokaust, promotorki kultury romskiej.
Bohaterami spotów z poprzednich lat są: Władysław Bartoszewski (1922–2015), polski działacz społeczny, historyk i polityk, więzień obozu koncentracyjnego w Auschwitz, żołnierz Armii Krajowej, kilkukrotnie więziony przez władze komunistyczne; Borys Romanczenko (1926–2022), ukraiński aktywista, ocalony z Holokaustu, ofiara rosyjskiej agresji na Ukrainę; Doina Cornea (1929–2018), rumuńska dysydentka, która w latach 80. XX wieku miała odwagę publicznie sprzeciwić się krwawym rządom komunistycznego dyktatora Nicolae Ceauşescu; Ieva Lase (1916–2002), łotewska tłumaczka i nauczycielka języka francuskiego, która dwukrotnie trafiała do niewoli za działalność antyreżimową; Jaan Kross (1920–2007), estoński poeta i pisarz, aresztowany w czasie niemieckiej okupacji Estonii, a następnie więziony przez NKWD i zesłany do łagrów; Kazimierz Moczarski (1907–1975), polski dziennikarz, pisarz, żołnierz AK, autor „Rozmów z katem”; Milada Horáková (1901–1950), czeska polityczka, skazana na karę śmierci w okresie stalinizmu w Czechosłowacji; Juliana Zarchi (1938–1991) Litwinka niemiecko-żydowskiego pochodzenia, doświadczona przez oba totalitaryzmy; Żydówka Mala Zimetbaum i Polak Edek Galiński, więźniowie obozu koncentracyjnego w Auschwitz; Péter Mansfeld (1941–1959), najmłodsza ofiara represji na Węgrzech w 1956 r.
Ponadto w ramach kampanii na stronie internetowej www.enrs.eu zostanie opublikowany tekst prof. Jana Rydla, w którym autor wyjaśnia daleko idące konsekwencje wydarzeń z sierpnia 1939 roku, oraz poradnik z przydatnymi informacjami dotyczącymi obchodów 23 sierpnia. Tegoż dnia na ścianie budynku przy ul. Lipowej 5, nieopodal biblioteki uniwersyteckiej, odsłonięty zostanie mural projektu Marcina Czai– wyjątkowa wizualizacja międzypokoleniowej pamięci o wydarzeniach sprzed 85 lat i jej śladów w naszej codzienności.
Międzynarodowej kampanii medialnej oraz outdoorowej w centrach europejskich stolic towarzyszyć będzie przypinka z napisem „Remember. August 23”. Ten symboliczny znak pamięci co roku zachęca polityków, dziennikarzy, artystów, działaczy społecznych, a także młodych ludzi z całej Europy do dyskusji na temat II wojny światowej i jej skutków. Przypinki rozdawane będą w muzeach i miejscach pamięci w całej Europie, są też dostępne w siedzibie ESPS (ul. Zielna 37, Warszawa). Przypięcie znaczka czy udostępnienie jego elektronicznej wersji na portalach społecznościowych i stronie internetowej może stać się wyrazem wspólnej pamięci o ofiarach zbrodni totalitaryzmów.
Więcej informacji o kampanii można znaleźć na stronie: www.enrs.eu/August23.
