22.07.2019
Źródło: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
22 lipca mieszkańcy Warszawy już po raz ósmy spotkają się przed pomnikiem Umschlagplatz, by wspólnie wyruszyć symboliczną trasą „od śmierci do życia” na ul. Waliców, gdzie przed wojną mieszkał Władysław Szlengel. Tam zaplanowany jest krótki koncert jego utworów w nowych aranżacjach muzycznych. Marsz rozpocznie się o godzinie 18:00. Organizatorem wydarzenia jest Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma.
„Deportacja z Warszawy zaczęła się 22 lipca 1942 roku. Według żydowskiego kalendarza było to święto Tisza be-Aw – czas postu, umartwiania i pamięci strasznych wydarzeń, których rocznica wtedy przypadała” – tłumaczy prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Ten właśnie dzień Niemcy wybrali na rozpoczęcie wywózki mieszkańców warszawskiego getta do obozu zagłady w Treblince. Przez ponad dwa miesiące codziennie z Umschlagplatz wywozili wagonami towarowymi po pięć do siedmiu tysięcy Żydów z Warszawy i okolicznych miejscowości. „Na śmierć szli wszyscy, bez różnicy – opowiada prof. Śpiewak – Ginęli ludzie wszystkich warstw, pokoleń, płci, wieku. Umierali bezimienni. W dwa i pół miesiąca okupanci wymordowali ponad trzysta tysięcy warszawskich Żydów”.
W getcie pozostało około czterdziestu tysięcy osób, wśród nich Władysław Szlengel – poeta żydowskiego losu, którego postać szczególnie upamiętnia tegoroczny pochód. W swoich utworach zachowanych cudem w Podziemnym Archiwum Getta Warszawy (tzw. Archiwum Ringelbluma) oddawał nastroje i uczucia znikającej z dnia na dzień społeczności. W wierszu „Dwie śmierci” pisał:
Wasza śmierć – zwyczajna śmierć,
człowiecza i nietrudna,
nasza śmierć
śmietnicza śmierć,
żydowska i – paskudna.
Nasza śmierć jest waszej śmierci
daleką biedną krewną.
Gdy spotka wasza – naszą śmierć,
nie wita jej na pewno.
Portal Dzieje.pl objął wydarzenie patronatem medialnym.
Źródło: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
