Retrospektywa filmów Siergieja Paradżanowa w stołecznym Iluzjonie

Jak podkreśliła FINA, retrospektywa pt. "Siergiej Paradżanow. Barwy kina" nawiązuje do jednego z arcydzieł reżysera i "podkreśla główny wyróżnik jego twórczości: wyjątkową wizualną formę, niezwykłą malarską wyobraźnię, która pozwoliła mu zająć miejsce pośród najbardziej oryginalnych autorów filmowych wszech czasów". "Retrospektywa wpisuje się w obchody Roku Paradżanowa (1924-1990), a stulecie urodzin artysty to okazja do szerszego spojrzenia na jego kino, wyjścia poza kanon, cztery arcydzieła, które zapewniły reżyserowi stałe miejsce w historii. Z tego względu w programie retrospektywy znajdą się też filmy wcześniejsze, które stanowią niezbywalną część dorobku" - podała w komunikacie.

Program retrospektywy obejmuje m.in. debiut Paradżanowa "Andriesz" (1954), zrealizowany z duecie z Jakowem Bazelianem. To "filmowa baśń, która, choć niewolna od schematów radzieckiego kina lat 50., już zwraca uwagę malarskim potraktowaniem wiejskiego pejzażu". "Późniejsza +Ukraińska rapsodia+ (1961) przez wątek wojenny wpisuje się w nurt odwilżowy, ale przede wszystkim podkreśla rolę muzyki, w której wyraża się (i trwa) duch narodu. Ów pierwszy okres w programie zamykają krótkometrażowe +Złote ręce+ (1960), dokumentalny portret tradycyjnej ukraińskiej kultury" - przypomniała FINA.

Drugi etap twórczości artysty reprezentować będą "Cienie zapomnianych przodków" (1964), "Barwy granatu" (1969) i krótkometrażowe "Hakop Hownatanian"(1967) oraz "Arabeski na temat Pirosmaniego" (1985). "Symboliczne zaś miejsce w przeglądzie zajmują +Kijowskie freski+ (1966) jako wizualny ślad historii niebyłej kina Paradżanowa i jego biografii jako ofiary reżimu. Unikatowy krótki materiał to montaż prób do niezrealizowanego filmu, jedyny zapis oryginalnego projektu: próby stworzenia panoramy miasta (i dotarcia do jego duszy) w jednym, konkretnym dniu. Realizację scenariusza uniemożliwił narastający konflikt artysty z władzą, którego efektem aresztowanie, zesłanie do obozu i stracona dla kina dekada lat 70." - stwierdzono. Zaplanowano również pokazy współreżyserowanych z aktorem Dodo Abaszydze dzieł "Legenda o Twierdzy Suramskiej" (1984) i "Aszik Kerib" (1988). "Pierwsze, ożywiając gruzińską legendę, opowiadało – z charakterystyczną dla reżysera wizualną brawurą – archetypową historię o poświęceniu. Drugie to zanurzona w kulturze Azerów opowieść o podróży inicjacyjnej biednego poety" - czytamy. Program przeglądu dopełni dokument "Paradżanow. Requeiem" Rona Hollowaya.

Z okazji Roku Paradżanowa w Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki zaprezentowana zostanie ekspozycja "Paradżanow. Chcę minąć swój cień". "Wystawa, której kuratorami są Joanna Kordjak i Taras Gembik, osadza twórczość artysty w ówczesnym i aktualnym kontekście politycznym i artystycznym. W ramach ekspozycji oraz towarzyszącego jej programu zostaną zaprezentowani także współcześni twórcy wywodzący się z Ukrainy, Gruzji i Armenii" - poinformowano. Ekspozycję będzie można oglądać od 12 października do 12 stycznia 2025 r.

Projekcje w warszawskim kinie Iluzjon odbędą się w dniach 19-24 października. Towarzyszyć im będą prelekcje i spotkania. Harmonogram pokazów można znaleźć pod adresem: https://www.iluzjon.fn.org.pl/repertuar.html. (PAP)

dap/ dki/