Rozpoczęły się Dni Pamięci Pawiaka

Dni Pamięci Pawiaka są co roku organizowane na przełomie września i października.

Bartłomiej Kłusek, rzecznik prasowy Muzeum Niepodległości, którego oddziałem jest Muzeum Więzienia Pawiak, powiedział PAP, że ich ideą jest przybliżenie warszawiakom Muzeum Więzienia Pawiak. Jak dodał, mimo że znajduje się ono praktycznie w centrum miasta na ul. Dzielnej, jest czasem nieco mniej znane niż inne placówki historyczne.

"Mamy oczywiście stałą grupę zwiedzających, w tym młodzieży, warto jednak poszerzać świadomość wagi historii Pawiaka, głównego więzienia na terenach pod okupacją niemiecką, gdzie przetrzymywano bohaterów podziemia walczących o naszą wolność" - zaznaczył.

Dni Pamięci Pawiaka rozpoczęły się w środę pierwszymi z cyklu wykładów poświęconych m.in. tyfusowi, czyli jednej z najgroźniejszych chorób, która szerzyła się w okresie wojny. "Polski personel medyczny zatrudniony na Pawiaku musiał się z tą chorobą zmagać" - podkreślił Kłusek.

Ich pracy, a także działalności w ramach Polskiego Państwa Podziemnego jest poświęcona też wystawa "Taniec wśród mieczów" prezentowana od piątku w Muzeum Więzienia Pawiak.

"Lekarze i pielęgniarki, którzy pomagali więźniom Pawiaka sprawowali podwójną rolę. Wypełniali obowiązki wypływające z zawodu oraz zadania wynikające z działalności w podziemiu. Większość bowiem działała w jego strukturach. I z dużą ostrożnością musieli te obowiązki łączyć, stąd tytuł wystawy. Można na niej zobaczyć prace poświęcone personelowi medycznemu pracującemu na Pawiaku. Ich działalność jest stosunkowo mało znana, dlatego chcemy ją przybliżyć" - podkreślił rzecznik.

Bartłomiej Kłusek, rzecznik prasowy Muzeum Niepodległości, którego oddziałem jest Muzeum Więzienia Pawiak, powiedział PAP, że ich ideą jest przybliżenie warszawiakom Muzeum Więzienia Pawiak. Jak dodał, mimo że znajduje się ono praktycznie w centrum miasta na ul. Dzielnej, jest czasem nieco mniej znane niż inne placówki historyczne.

Wykładom poświęconym także m.in. losom ludności wypędzonej z Warszawy po powstaniu, towarzyszy program historyczno-artystyczny "Według Hipokratesa – polski personel medyczny na Pawiaku" oraz spotkania z byłymi więźniami.

W czwartek zaplanowano prezentacje rekonstrukcji "Lepiej umrzeć, niż zdradzić sprawę" przybliżającej życie w niemieckiej dzielnicy i proces wprowadzania więźniów na teren aresztu Gestapo na al. Szucha. "Warto przypomnieć, że Pawiak to więzienie, gdzie aresztowani byli na stałe przetrzymywani. Natomiast w al. Szucha znajdował się rodzaj aresztu śledczego, gdzie więźniów przesłuchiwano, a część najbardziej według okupanta niebezpiecznych była przetrzymywana w izolatkach" - relacjonował Kłusek.

W inscenizacji wezmą udział rekonstruktorzy ze Stowarzyszenia Pasjonatów Historii Warszawy 1939–1945 przebrani w mundury gestapowców. "Jeden z nich będzie siedział przy stanowisku stanowiącym odwzorowanie punktu rejestracji więźniów. Przed wjazdem na teren Ministerstwa Edukacji Narodowej na al. Szucha będzie budka wartownicza, gdzie również będzie siedział gestapowiec. W podziemiach gmachu, gdzie mieści się resort znajduje się Mauzoleum Walki i Męczeństwa. Podczas rekonstrukcji więźniowie będą przywożeni samochodem stylizowanym na niemiecką więźniarkę, której towarzyszyć będzie obstawa motocykli z gestapowcami" - opowiadał rzecznik.

Rekonstrukcję będzie można obejrzeć w czterech turach o godz. 10, 11, 12 i 13. Oglądający będą mieli możliwość wejścia na teren Mauzoleum Walki i Męczeństwa oraz zwiedzenia obiektu. "Będzie m.in. okazja obejrzenia prezentacji multimedialnych np. wyświetlanych na poziomie wychodzących na dziedziniec wewnętrzny okien kroków stróżującego gestapowca" - dodał Kłusek.

Dni Pamięci Pawiaka zakończy sobotni premierowy pokaz filmu dokumentalnego "Miejsce ocalonej pamięci" w Muzeum Niepodległości. Obraz powstał specjalnie z okazji przypadającej w tym roku 50. rocznicy powstania Muzeum Więzienia Pawiak. W filmie zostanie przedstawiona historia jego utworzenia i działalności. Całość zakończy koncert poświęcony więźniom Pawiaka "Bohaterom Pawiaka – tym bezimiennym".

Podczas okupacji niemieckiej przez więzienie Pawiak przeszło ok. 100 tys. ludzi. Ok. 37 tys. zamordowano, a ok. 60 tys. wywieziono do niemieckich obozów koncentracyjnych, w których znaczna część straciła życie.

W 1944 r. Niemcy wysadzili mury więzienia. Muzeum Więzienia Pawiak powstało w 1965 r. przy współudziale byłych więźniów. Budynek muzealny wzniesiono, według projektów Romualda Gutta i Mieczysława Mołdawy, na ocalałych fundamentach podziemnych kazamat. Podczas budowy wykorzystano większość znalezionych elementów oryginalnej budowli oraz zabezpieczono wydobyte z ruin dokumenty, elementy wyposażenia i przedmioty używane przez więźniów. (PAP)

akn/ par/