Instalacja artystyczna na temat podziału Europy po II wojnie światowej na dwie strefy wpływów, projekcje filmów dokumentalnych oraz spektakle teatralne znalazły się w programie pierwszej edycji festiwalu „Stacja Europa”, który w poniedziałek rozpoczął się we Wrocławiu.
Festiwal to nowe przedsięwzięcie Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność oraz wrocławskiego Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”. W organizację imprezy włączyły się Polskie Koleje Państwowe. To właśnie wnętrza i okolice Dworca Głównego PKP we Wrocławiu są sceną festiwalowych wydarzeń.
Tegoroczna edycja festiwalu, który ma mieć formułę cykliczną, odbywa się pod hasłem „Europa podzielona”. „W tym roku wydarzenia festiwalowe będą poświęcone rozpadowi Europy po II wojnie światowej. W kolejnych edycjach skupimy się na wydarzeniach, które przyczyniły się do zjednoczenia kontynentu, aż do czasów współczesnych” - mówił podczas konferencji poprzedzającej otwarcie festiwalu rzecznik wrocławskiego Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” Juliusz Woźny.
W przyszłym roku festiwal ma być organizowany pod hasłem „Europa solidarna”. Wówczas w głównej mierze będzie poświęcony historii „Solidarności” i innych ruchów społeczno-politycznych w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, które przyczyniły się do obalenia systemu komunistycznego. W kolejnych latach hasłami imprezy będą „Europa dialogu” i wreszcie „Europa zjednoczona”.
Głównym wydarzeniem tegorocznej edycji jest instalacja artystyczna autorstwa artysty plastyka Marka Stanielewicza. Przez dwa tygodnie wrocławianie mogą oglądać zbiór fotografii wykonanych w rożnych etapach zimnej wojny, ukazujących odmienność tzw. bloku wschodniego i Zachodu Europy z perspektywy zwykłego przechodnia. Fotografie pokazywane są w specjalnie zaaranżowanym tunelu, ustawionym na placu przed wejściem do Dworca Głównego PKP. „Na naszej instalacji tunel-labirynt jest osią czasu. Jego dwie ściany biegną równolegle, ale zbudowane są z innych materiałów. Jedna ściana jest żelazną kurtyną, druga przyciąga kolorami” - mówił Stanielewicz.
Prezentacji fotografii towarzyszy zapis dźwiękowego przemówienia Winstona Churchilla z 1946 r, które otwierają słowa: „Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opuściła się żelazna kurtyna w poprzek kontynentu”. Emitowane jest również przemówienie Vaclava Havla wygłoszone w 1989 r., który podkreśla wartość pokojowego charakteru przemian w Europie Środkowej mówiąc, że „Prawda i miłość muszą zwyciężyć nad kłamstwem i nienawiścią”.
W programie festiwalu znalazł się również przegląd filmów dokumentalnych. Wyświetlony zostanie m.in. dokument Mirosława Jasińskiego „Europa Środkowa idzie na wolność”. To opowieść o współpracy opozycjonistów z Polski, Czechosłowacji i Węgier, której efektem było wyjście wojsk radzieckich z państw Europy Środkowo-Wschodniej. Uczestnicy festiwalu obejrzą również „Punkt oparcia”, obraz Agaty Ferens pokazujący walkę z reżimem komunistycznym z perspektywy Wschodniej i Zachodniej Europy. Film przedstawia w szczególności zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w obronę praw człowieka w państwach bloku sowieckiego. W programie imprezy znalazł się również dokument poświęcony kardynałowi Bolesławowi Kominkowi, który był inicjatorem listu do biskupów niemieckich w 1965 r.
W ramach imprezy zostaną również pokazane dwa spektakle teatralne - „Operacja Orędzie” poświęcona historii powstania listu do biskupów niemieckich oraz „Soul”, przedstawienie inspirowane wizytą zafascynowanego komunizmem amerykańskiego muzyka Paula Robesona we Wrocławiu w 1949 r. Oba spektakle wyreżyserował Krzysztof Kopka.
Kopka mówiąc o fabule spektaklu „Operacja Orędzie” podkreślił, że opowiada on o problemie niejednoznaczności historii, dokonywaniu skomplikowanych jednostkowych wyborów oraz o problemie konieczności dokonywania ocen wydarzeń historycznych.
Festiwal zakończy się 8 października. Patronat medialny nad imprezą objął portal Polskiej Agencji Prasowej – dzieje.pl.
Europejska Sieci Pamięć i Solidarność powstała w 2005 r. z inicjatywy ministrów kultury Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier. Jej zadaniem jest badanie, dokumentowanie i upowszechnianie wiedzy na temat historii XX w. i sposobów jej upamiętniania, ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia.
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” to samorządowa instytucja kultury, która powstała w 2007 r. Jej celem jest upowszechnianie powojennej historii i dziedzictwa kulturowego stworzonego przez przez Polaków po II wojnie światowej we Wrocławiu i na ziemiach zachodnich.(PAP)
pdo/ abe/
