27.09.2020–01.05.2021
Źródło: Muzeum AK
Od 27 września 2020 r. dostępna jest dla Zwiedzających wystawa czasowa „Stój, bo strzelam! Polskie kompanie wartownicze w Niemczech 1945–1989” w Muzeum Armii Krajowej. Udostępnienie do zwiedzania nowej ekspozycji zbiegło się w czasie z tegorocznymi obchodami 30-lecia otwarcia pierwszej wystawy „Nasza Droga do Niepodległości 1939–1989” w Pałacu Mańkowskich przy ul. Topolowej 5, stanowiącej impuls dla powołania naszej instytucji, a także jubileuszem 20-lecia istnienia Muzeum AK oraz przypadającą na 27 września rocznicą powstania Polskiego Państwa Podziemnego.
Tematyka wystawy dotyczy polskich oddziałów wartowniczych, które jako formacja grupowały byłych więźniów obozów koncentracyjnych, byłych jeńców niewoli niemieckiej (w tym uczestników wojny obronnej 1939 roku, żołnierzy AK oraz powstańców warszawskich), żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, byłych robotników przymusowych oraz uchodźców z komunistycznej Polski. Ich zadaniem było wspomożenie armii amerykańskiej przede wszystkim w czynnościach wartowniczych, jakimi było m.in. strzeżenie amerykańskich magazynów z żywnością i sprzętem na terenie Niemiec, stanowiących cel rabunku grup przestępczych oraz ludzi, dotkniętych skutkami wojny. Co więcej, wartownicy stali na straży porządku w dawnych obozach koncentracyjnych oraz pilnowali osób skazywanych w procesie w Norymberdze, stając niejednokrotnie oko w oko ze swoją traumatyczną przeszłością.
Polskie kompanie wartownicze pełniły również funkcję ośrodka polonijnego na terenie okupowanych Niemiec, a następnie w RFN. Służba w tej cywilnej instytucji stanowiła nierzadko szansę dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej – wykonywana praca zapewniała im posiłki, żołd oraz opiekę medyczną.
Na wystawie są prezentowane pamiątki po wartownikach, dokumentujące i poświadczające ich warunki życia oraz przebieg służby: sprzęt, mundury, dokumenty osobiste oraz kilkadziesiąt tematycznych fotografii.
Ponadto, podczas zwiedzania wystawy udostępniamy możliwość korzystania z aplikacji Explainit na swoim własnym smartfonie, która daje dostęp do cyfrowego poszerzenia kontekstu wybranych eksponatów i fotografii. W zapisanych nagraniach będzie można usłyszeć unikatową opowieść o wybranych eksponatach w języku polskim, angielskim i niemieckim. Obiekty będą rozpoznawane przez kamerę telefonu lub aplikację do zczytywania kodów QR. Przy dostępie do Internetu, po zeskanowaniu kodu znajdującego się w pobliżu eksponatu, możliwe będzie odsłuchanie wybranego nagrania audio. W ten sposób prezentujemy mobilną, a także łatwo dostępną opcję dla indywidualnego oraz urozmaiconego zwiedzania wystawy, która stanowi dobre uzupełnienie dla prezentowanych fizycznie treści i obiektów.
Źródło: Muzeum AK
