Wystawa „Warszawa w budowie: Starsze miasto” od piątku w Muzeum Woli

Festiwal „Warszawa w budowie” powstał w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w 2009 r. i podejmuje zagadnienia projektowania od wzornictwa przemysłowego, grafiki użytkowej przez architekturę i urbanistykę po projektowanie społeczne. Hasło tegorocznej edycji festiwalu „Starsze miasto” odnosi się do kondycji demograficznej społeczeństwa. – Zastanawiamy się nad tym, jak działają instytucje już istniejące w mieście, które mają długą historię, takie jak np. Domy Pomocy Społecznej, ale też nowsze placówki, takie jak Centra Aktywności Międzypokoleniowej. Analizujemy, jak funkcjonuje system miejski i polityka społeczna wobec osób starszych i jak działają organizacje pozarządowe. Wystawa obejmuje wątki urbanistyczne i architektoniczne, ale razem ze współkuratorką Wandą Kaczor postanowiłyśmy poszerzyć tę ramę o kontekst społeczny. Myślę, że to jest temat wciąż jeszcze tabuizowany. Jest w nas coś, co sprawia, że nie chcemy myśleć o starości – zaznaczyła Staroszczyk.

– Staramy się oddać głos właśnie seniorkom i seniorom, którzy sami formują postulaty, o tym, jak powinny wyglądać muzea czy instytucje kultury w mieście. Duża część wystawy poświęcona jest trudnym doświadczeniom związanym ze starzeniem się, które ukazano poprzez dzieła sztuki – dodała.

– Jest to też doświadczenie, które wiele osób zna z opieki nad kimś bliskim, a jednocześnie jest bardzo mało informacji, zarówno na temat tego, jak zachować się, kiedy mamy pod opieką osobę starszą, jak i informacji dla starszych osób na temat tego, co robić, żeby sobie to życie na starość dobrze urządzić. Jak zaznaczyła kuratorka wystawy, kondycja demograficzna jest tematem miejskim i dotyczy zarówno teraźniejszości, jak i przyszłości. – Mówi się o tym, że miasto dla osób starszych to miasto dla wszystkich, takie, które ułatwia np. poruszanie się mieszkańcom z różnymi niepełnosprawnościami, więc takie myślenie jest dobre dla wszystkich mieszkańców i mieszkanek.

Magdalena Staroszczyk podkreśliła, że żyjemy w społeczeństwie ludzi żyjących dłużej, co widać zarówno w statystykach demograficznych, jak i prognozach na przyszłość. Jak dodała, wynika z nich, że będzie coraz więcej osób powyżej 60. roku życia. – Trzeba myśleć o tym, jak dla takiego społeczeństwa planować miasto – wskazała.

Kuratorka zapowiedziała, że na zwiedzających czeka dużo sztuki współczesnej, takiej jak prace wideo i prace fotograficzne, malarstwo, tkaniny artystyczne oraz kilka prac przygotowanych specjalnie na wystawę. – Jedną z nich jest intarsja w drewnie stworzona przez Lilianę Zeic. Artystka przeprowadziła ankiety z kobietami po 60. roku życia, pytała o ich doświadczenie związane z ciałem i seksualnością. Na podstawie ich odpowiedzi stworzyła kompozycję w intarsji i przetworzyła ich odpowiedzi na rodzaj wiersza, który towarzyszy tej pracy – wskazała Staroszczyk. Jak zaznaczyła kuratorka, Magda Mosiewicz przygotowała wideoperformans również specjalnie na tę wystawę.

Ponadto na wystawie pojawią się obiekty stworzone przez Marię Krajewską wspólnie z jej córką Elką Krajewską. Jest też rzeźba Władysława Hasiora „Prababka” oraz autoportrety fotograficzne Romana Opałki, które będzie można zobaczyć zestawione z autoportretami fotograficznymi artystki wizualnej Agaty Zbylut. – Pokażemy też instalację przygotowaną przez opiekunki zawodowe, głównie panie z Ukrainy, które pracują w Polsce i od jakiegoś czasu działają wspólnie ze Stowarzyszeniem Pedagogów Teatru oraz w ramach Komisji Związkowej. Przygotowały pokój, w którym zaaranżowały przestrzeń poświęconą opiece i opowiadają o swoim doświadczeniu w pracy opiekuńczej.

Staroszczyk podkreśliła, że na wystawie znajdą się też instalacje, które powstawały podczas twórczych procesów w trakcie przygotowań do wystawy. Przykładem jest praca zatytułowana „To jest moje życie”, efekt warsztatów z Januszem Byszewskim, graficznie opracowana przez Mariusza Libla. Innym przykładem jest film zatytułowany „I raz, i dwa”, wyreżyserowany przez Franciszka Orłowskiego ze współudziałem m.in. osób z Klubu Seniorów i Seniorek Nowoczesnych. – Film portretuje kilka osób z tego klubu i innych organizacji senioralnych z Warszawy, których członkowie aktywnie i twórczo działają na emeryturze. Powstał dzięki dodatkowemu dofinansowaniu, które otrzymaliśmy z Biura Kultury m.st. Warszawy – tłumaczyła.

Wystawie będą towarzyszyć liczne wydarzenia. W pierwszy weekend można zobaczyć improwizacje teatralne międzypokoleniowej grupy NoCoTy!, a także usłyszeć różne utwory w wykonaniu zespołu Nicponie. Przez najbliższe miesiące w Muzeum Woli oprócz wystawy na zwiedzających czekają oprowadzania kuratorskie, dyskusje, wykłady i warsztaty, m.in. hafciarskie. Dokładny program jest dostępny na stronie Muzeum Woli.

Tegoroczna edycja organizowana jest przez Muzeum Warszawy, które do tej pory przy realizacji poprzednich edycji współpracowało z MSN. Od 2023 r. Warszawa w budowie realizowana jest naprzemiennie przez obie instytucje. Tę odsłonę „Warszawy w budowie: Starsze miasto” można oglądać w Muzeum Woli w Warszawie od piątku 26 września do 29 marca 2026 r. Kuratorkami wystawy są Magdalena Staroszczyk oraz Wanda Kaczor.(PAP)

zpp/ maku/ dki/