Do pisemnej matury z języka łemkowskiego, jako języka mniejszości etnicznej, przystąpiło w środę dwoje uczniów w dwóch legnickich liceach. Maturzyści byli najprawdopodobniej jedynymi w Polsce zdającymi ten język.
Matura z języka łemkowskiego odbyła się w II i IV Liceum Ogólnokształcącym w Legnicy.
Maturzystka z II Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Legnicy Olga Starzyńska w rozmowie z PAP powiedziała, że kwestia przystąpienia do matury z języka łemkowskiego była dla niej bardzo ważna.
"Jestem Łemkinią i to dla mnie ważne, że mogłam to ukazać w inny sposób niż tylko na co dzień w domu. Bardzo się cieszę, że od kilku lat w naszej szkole jest taka możliwość, żeby zdawać ten język" – powiedziała.
Maturzystka podkreśliła, że od najmłodszych lat posługuje się językiem łemkowskim, którego nauczyli ją rodzice. "Łemkowski był właściwie moim pierwszym językiem, jeszcze zanim nauczyłam się polskiego, umiałam już mówić po łemkowsku. W domu między sobą rozmawiamy właściwie tylko po łemkowsku, oprócz tego uczęszczam na dodatkowe lekcje i bardzo dużo zawdzięczam swojemu nauczycielowi" – dodała.
Na tegorocznym egzaminie do wyboru była analiza fragmentu tekstu Gabriela Hattingera-Klebashko i analiza porównawcza dwóch wierszy. "Pierwszy temat bardziej mi przypasował, tekst był bardzo przyjemny i odnosił się do życia jako drogi przebytej pociągiem. W swojej pracy postawiłam tezę, że życie to ciągła wędrówka. Myślę, że dobrze mi poszło" – oceniła uczennica.
Drugi maturzysta z IV Liceum Ogólnokształcącego w Legnicy Daniel Bukowski podkreślił, że zdecydował się pisać maturę z języka łemkowskiego ze względu na swoje pochodzenie. "Zrobiłem to więc dla samego siebie, a może trochę dla dziadków" – powiedział.
"Dziadkowie nauczyli języka łemkowskiego rodziców, a rodzice nauczyli mnie. W domu staramy się rozmawiać po łemkowsku" – dodał. Wyjaśnił, że przygotowując się do egzaminu, uczęszczał też na dodatkowe zajęcia z języka łemkowskiego, które prowadzone są w jednej ze szkół podstawowych w Legnicy. Maturzysta również wybrał na egzaminie pierwszy temat. "Myślę, że poszło mi dobrze, ale zobaczymy w lipcu, kiedy będą znane wyniki" – dodał.
"W historii IV LO w Legnicy matura z języka łemkowskiego odbywa się po raz pierwszy" – powiedziała PAP dyrektor liceum Anna Hawrylczak-Małańczak. Dodała, że uczeń we własnym zakresie przygotowywał się do matury. "W szkole nie ma lekcji języka łemkowskiego, ale prowadzone są zajęcia, które dotyczą bioetniczności języka ukraińskiego, w ramach których pokazujemy różnorodność tego języka" – mówiła.
Jak podawała wcześniej Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu, chęć zdawania egzaminu z języka łemkowskiego zadeklarowały w tym roku trzy osoby. Egzamin miał odbyć się również w II LO im. Mikołaja Kopernika w Głogowie, jednak – jak poinformowała PAP wicedyrektor szkoły Danuta Piwowar, maturzystka, która deklarowała chęć zdawania egzaminu z języka łemkowskiego, dzień wcześniej zrezygnowała.
Językiem łemkowskim określa się w Polsce język rusiński, zwany też łemkowsko-rusińskim, rusińsko-łemkowskim, karpatorusińskim, baczwańsko-rusnackim. Należy on do słowiańskiej rodziny językowej. Posługują się nim Rusini, zamieszkująca Karpaty grupa etniczna Słowian wschodnich. Język łemkowski ma wiele odmian, różnie nazywanych w różnych regionach. Wśród samych Łemków klasyfikacja ich języka jest kwestią sporną, związaną głównie z polityką i historią.
Łemkowie osiedlili się na Dolnym Śląsku pod koniec lat 40. XX wieku na skutek akcji "Wisła". Było to przymusowe przesiedlenie z rejonu Beskidu Niskiego. W Legnicy i okolicznych wsiach zamieszkało kilka tysięcy rodzin. Społeczność łemkowska od 1979 r. organizuje we wsi Michałów rokrocznie watrę, czyli święto kultury, muzyki i obyczajów łemkowskich.
Według danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie chęć zdawania matury z języka łemkowskiego zgłosił jeden uczeń w woj. podkarpackim, jednak OKE nie ma informacji o tym, czy przystąpił on do egzaminu. (PAP)
Autor: Agata Tomczyńska
ato/ joz/