Prof. Stefan M. Kwiatkowski: Aby uczeń był kreatywny, kreatywny musi być nauczyciel

Hasłem przewodnim wydarzenia, które odbywa się w środę w Warszawie, jest "Mądrość – Kreatywność – Innowacyjność. Kształcenie dla przyszłości". Podczas kongresu jego uczestnicy dyskutować będą o tym, jak uczyć, aby kształtować mądrych, kreatywnych i twórczych obywateli. Prof. Stefan M. Kwiatkowski jest członkiem rady programowej II Kongresu Rozwoju Systemu Edukacji.

"Tempo zmian społecznych i gospodarczych w ostatnich stu latach było bardzo duże, ale przyspieszenie tego tempa, które obecnie obserwujemy, jest tak ogromne, że chyba nikt nie jest w stanie powiedzieć, że to co wynosi student z uczelni czy uczeń ze szkoły, starczy mu na całe życie. Wiadomo, że nie. W związku z tym pada pytanie, co zrobić, jak kształcić, by młodzi ludzie, potem dorośli, mieli zapał do nauki, edukacji przez całe życie tego, co zostało nazwane +lifelong learning+. Myślę, że tu jest ogromne pole do popisu dla szkoły, żeby z uczenia się zrobić przyjemność, żeby uczenie było pasją, by nie kończyło się z ukończeniem szkoły czy studiów" – powiedział prof. Kwiatkowski.

"Żeby to zrobić, uczniowie muszą doświadczać, działać. Nie wystarczy tylko słuchać. Uczniowie muszą działać w szkole i poza szkołą, muszą zdobywać doświadczenie, muszą zajmować się taką dziedziną, która sprawia im przyjemność, wtedy w sposób automatyczny człowiek dąży do tego, by podnosić swoje kwalifikacje, by być coraz mądrzejszym, by być coraz lepszym w tym, co się robi" – zaznaczył.

Według prof. Kwiatkowskiego kluczem do zmian jest zmiana sposobu pracy nauczycieli z uczniami, czego nie da się zrobić bez przygotowania do tego nauczycieli i zaangażowania ich w to.

"Żeby uczeń był kreatywny, kreatywny musi być nauczyciel. Żeby uczeń chciał się uczyć, by był innowacyjny, taki sam musi być nauczyciel, albo nawet w stopniu wyższym. Nauczyciel, mimo zmieniającej się technologii, zawsze jest przykładem dla ucznia, punktem odniesienia. Jeśli nauczyciel jest kreatywny, dynamiczny, ma pasję, to widać to, uczniowie to widzą, są bardzo dobrymi obserwatorami. Uczniowie przejmują postawę od nauczycieli" – wskazał. "W edukacji tzw. formalnej fundamentem są nauczyciel i szkoła" – podkreślił.

Pytany, co zrobić, by nauczyciele mieli w sobie pasję, ekspert wskazał na właściwy dobór kadr nauczycielskich. "Nauczyciel to nie jest zawód jak każdy inny. Żeby być nauczycielem, trzeba mieć pewne cechy osobowości, pewne kompetencje, często wrodzone, po prostu trzeba lubić dzieci, trzeba być osobą pogodną, asertywną, czerpiącą z życia, trzeba być dobrym obserwatorem, itd." – powiedział. "Nie każdy ma takie cechy i nie w każdym zawodzie są one potrzebne" – zaznaczył.

Zdaniem prof. Kwiatkowskiego predyspozycje do zawodu nauczyciela powinny być brane pod uwagę przy rekrutacji na studia. Niezależnie od nich każdy kandydat do zawodu powinien też zdać egzamin uprawniający do podjęcia praca. Ekspert nie wyklucza, że postulowany przez niego egzamin powinien być poprzedzony stażem w szkole.

"Nauczycielom powinno się też zapewnić odpowiednie warunki płacy i pracy. O płacy bardzo często mówimy, a o warunkach pracy mówimy bardzo rzadko, a są one równie ważne. Tymczasem warunki pracy nauczycieli zostały zaniedbane. Nauczyciele nie mają w szkołach warunków i czasu, by wypocząć. Nie mają swojego miejsca, pokoju, gdzie mogliby przygotować się do pracy, porozmawiać z uczniem, z rodzicami. Ideałem byłby indywidualny pokój pracy dla każdego nauczyciela niezależnie od pokoju nauczycielskiego" – zauważył.

Pytany, co można zrobić, by młodzi nauczyciele, którzy przychodzą do pracy w szkole nie tracili zapału i pasji, odpowiedział, że ważne jest, by czuli wsparcie ze strony starszych stażem nauczycieli.

"Chodzi o to, by młody nauczyciel nie pozostawał sam z problemami, które niesie szkoła, uczniowie o coraz bardziej skomplikowanych problemach, nierzadko roszczeniowi rodzice. Pomóc może sieć wsparcia i współpracy w szkole i poza szkołą. Inaczej ideały w zderzeniu z rzeczywistością ulegają erozji, pojawia się coś, co nazywamy wypaleniem zawodowym i takie machnięcie ręką: chciałem/chciałam, miałem/ miałam dobre chęci, ale nie udało się, nie będę próbował/ próbowała dalej" – powiedział prof. Kwiatkowski.

Ideą Kongresu Rozwoju Systemu Edukacji jest podkreślenie wpływu jakości kształcenia na poziom kompetencji Polaków. Organizatorem jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE), która jest polską agencją narodową programu Erasmus+. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ joz/