Projekt użycia mionów, czyli cząstek elementarnych, do prześwietlenia egipskich piramid opracowany przez uczniów LO im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku, najstarszej szkoły w Polsce, wygrał globalny konkurs Beam Line For Schools 2016 CERN.
Zgodnie ze stworzonym przez płockich licealistów modelem matematycznym, weryfikującym wcześniejsze naukowe ustalenia, w piramidzie Chefrena w Gizie, pochodzącej z ok. 2532 r. p.n.e., może znajdować się nieodkryte dotąd pomieszczenie. Swoją hipotezę uczniowie zweryfikują we wrześniu podczas serii doświadczeń, jakie przeprowadzą w CERN - Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych.
CERN to działający od 1954 r. pod Genewą największy i najważniejszy na świecie ośrodek badawczy fizyki cząstek elementarnych. Dzięki prowadzonym eksperymentom z użyciem akceleratora Large Hadron Collider – Wielkiego Zderzacza Hadronów odkryto tam w 2012 r. bozon Higgsa.
Projekt siedmioosobowej grupy uczniów akademickiej klasy o profilu fizyki z płockiej „Małachowianki”, bo tak od imienia swego obecnego patrona nazywana jest ta najstarsza polska szkoła, nosi tytuł „Pyramid Hunters”.
Jak podkreślił podczas wtorkowej konferencji prasowej dr hab. Janusz Kempa z Politechniki Warszawskiej, jednocześnie opiekun zespołu badawczego młodych naukowców, opracowany przez nich model matematyczny podważa wcześniejsze ustalenia amerykańskiego fizyka i laureata Nagrody Nobla prof. Luisa Alvareza (1911-88), który w 1968 r. jako pierwszy w historii skanował mionową techniką radiograficzną piramidę Chefrena – jego badania nie wykazały istnienia nieodkrytych tam jeszcze pomieszczeń.
„Zwycięstwo w konkursie CERN to sukces tych młodych ludzi, którzy wytrzymali tempo, jakie im narzuciłem i rzeczywiście bardzo dużo zrobili. Jako fizyk nie zgadzam się z kilkoma elementami wyników otrzymanych przez Alvareza, który popełnił kilka błędów w interpretacji danych. Przekonałem do tego młodzież, która zapaliła się do pomysłu zbadania, czy w piramidzie Chefrena są rzeczywiście pomieszczenia, których na razie nie potrafimy zobaczyć” – podkreślił Kempa.
„Z naszego modelu matematycznego, który opracowaliśmy, otrzymaliśmy wyniki, które pozwalają wierzyć, że w jednym miejscu piramidy może znajdować się ukryta komora. Żeby zweryfikować tę tezę potrzebne są wyniki doświadczalne. W tym celu w CERN przeprowadzimy serię eksperymentów, które pozwolą zbadać, w jak sposób miony przechodzą faktycznie przez wapień, czyli skałę, z której zbudowane są piramidy. Pozwoli to w pełni przesądzić, czy nasz model matematyczny jest słuszny i czy nasza śmiała teza o ukrytej w piramidzie komorze jest prawdziwa” – powiedział Kamil Krakowski, jeden z autorów projektu „Pyramid Hunters”.
„Fascynujące dla nas jest to, w jaki sposób fizyka łączy się z archeologią i jak możemy pomóc archeologom w ich pracach poszukiwawczych” – zaznaczyła Ewa Pijus, jedna z trzech uczennic uczestniczących w projekcie.
Uczniowie płockiej „Małachowianki” zostali laureatami konkursu CERN wraz z rówieśnikami z Colchester Royal Grammar School w Wlk. Brytanii. Oba zespoły, realizujące odrębne, autorskie projekty, dotyczące fizyki cząstek elementarnych, pokonały w naukowej rywalizacji 149 grup badawczych ze szkół średnich z całego świata.
Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku to najstarsza szkoła w Polsce i jedna z najstarszych w Europie, istniejąca nieprzerwanie w tym samym miejscu od 1180 r. Obecną nazwę placówka otrzymała w 1921 r. Do dziś zachowały się fragmenty murów wczesnośredniowiecznej kolegiaty św. Michała Archanioła, wieża z XV wieku oraz XVII-wieczny budynek ówczesnego Kolegium Jezuickiego.
W przeszłości wykładowcami szkoły byli m.in.: profesor retoryki św. Andrzej Bobola (ok. 1591-1657) – jeden z patronów Polski oraz Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego.
W szkole uczyli się: nauczyciel dzieci Adama Mickiewicza - Hieronim Napoleon Bońkowski (1807-86), prezydent II RP i profesor Politechniki Lwowskiej Ignacy Mościcki (1867-1946), uczestnik bitwy o Anglię, dowódca polskiego skrzydła i słynnego Dywizjonu 303 płk Jan Zumbach (1915-86), podróżnik Tony Halik (1921-98), a także pierwszy premier III RP Tadeusz Mazowiecki (1927-2013). (PAP)
mb/ par/
