Wszystkie kluby poselskie opowiedziały się w środę w Sejmie za przyjęciem uchwały upamiętniającej prof. Halinę Szwarc, twórczynię Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce. W tym roku mija 40 lat od powołania z jej inicjatywy pierwszej takiej placówki w Polsce.
W projekcie uchwały podkreślono, że idei profesor Haliny Szwarc zawdzięczamy "dynamiczny rozwój ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce, w skali nieporównywalnej z żadnym innym krajem na świecie".
"Funkcjonowanie pięciuset Uniwersytetów Trzeciego Wieku i aktywność stu pięćdziesięciu tysięcy słuchaczy to zasługa umiejętności przewidywania przez Profesor Halinę Szwarc - jako gerontologa i społecznika - odległych w czasie następstw dobrze zaplanowanych działań" - głosi projekt.
Sejm, "przekonany o szczególnym znaczeniu świadectwa życia, misji i osiągnięć Profesor Haliny Szwarc, postanawia upamiętnić jej postać, podkreślając rolę Uniwersytetów Trzeciego Wieku we współczesnej Polsce i ich znaczenie dla edukacji i aktywności społecznej osób starszych" - czytamy.
Halina Szwarc po wybuchu wojny, jako 16-latka, zgłosiła się na ochotnika do pracy w konspiracji Związku Walki Zbrojnej Okręgu Łódzkiego. Z polecenia dowództwa podpisała volkslistę powołując się na niemieckie korzenie babki, ukończyła niemiecką szkołę i w 1940 wyjechała na studia w głąb III Rzeszy podejmując jednocześnie pracę w wywiadzie ZWZ.
Halina Szwarc urodziła się 5 maja 1923 w Łodzi. Po wybuchu wojny, jako 16-latka, zgłosiła się na ochotnika do pracy w konspiracji Związku Walki Zbrojnej Okręgu Łódzkiego. Z polecenia dowództwa podpisała volkslistę powołując się na niemieckie korzenie babki, ukończyła niemiecką szkołę i w 1940 wyjechała na studia w głąb III Rzeszy podejmując jednocześnie pracę w wywiadzie ZWZ.
Działania wywiadowcze prowadziła m.in. w Wiedniu, Hamburgu, Berlinie i Monachium. Do jej największych sukcesów wywiadowczych należało ustalenie położenia obiektów wojskowych w Hamburgu, co umożliwiło aliantom ich zniszczenie, za co otrzymała angielskie odznaczenie.
Szwarc podjęła pracę w berlińskim Archiwum Medycyny Wojskowej, skąd pozyskiwała przekazywane aliantom informacje, na podstawie których można było wnioskować o rozmieszczeniu oddziałów niemieckich na froncie wschodnim. Prowadziła również akcje dezinformacyjne wymierzone w niemiecką administrację oraz kolportaż prasy podziemnej na terenie Bawarii i Austrii.
W 1944 została zatrzymana i przesłuchana po tym, jak posłużyła się fałszywą kartką żywnościową, ale nie zdekonspirowała się. W tym samym roku po powrocie do rodzinnej Łodzi została aresztowana przez Gestapo pod zarzutem działalności konspiracyjnej, torturowana i skazana na śmierć przez rozstrzelanie, jednak wyroku nie wykonano, bo 19 stycznia 1945 roku zakończyła się niemiecka okupacja Łodzi.
Po wojnie Halina Szwarc ukończyła medycynę i rozpoczęła pracę w Klinice Akademii Medycznej w Poznaniu. Pomimo szykan UB, oskarżenia o kolaborację, a następnie prześladowań przez reżim stalinowski za współpracę z Armią Krajową udało się jej kontynuować karierę naukową. Od 1974 r. była członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD.
W 1975 przy Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie z jej inicjatywy powstał Uniwersytet Trzeciego Wieku będący pierwszą taką placówką w Polsce i jedną z pierwszych w Europie. Obecnie placówka nosi jej imię. W następnych latach Halina Szwarc była inicjatorką powołania w Polsce kolejnych tego typu uniwersytetów: w 1976 roku we Wrocławiu, w 1977 roku w Opolu, w 1978 roku w Szczecinie, a nieco później w Łodzi i kilku innych większych miastach.
Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2000 r. za wybitne zasługi dla rozwoju medycyny polskiej oraz w działalności społecznej na rzecz ludzi starszych została przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Halina Szwarc zmarła 28 maja 2002 roku w Warszawie.
Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW) to przedsięwzięcia edukacyjne skierowane do osób starszych. Mogą oni uczestniczyć w wykładach i zajęciach o charakterze oświatowo-kulturalnym, organizowanych przez uczelnie wyższe lub powołane w tym celu stowarzyszenia. Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w 1973 roku przy uniwersytecie w Tuluzie we Francji.
Obecnie w Polsce działa ponad 500 Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Oferują one różnego rodzaju zajęcia: wykłady, zajęcia artystyczne, sportowe. Z opublikowanego trzy lata temu raportu "ZOOM na UTW", którego celem była diagnoza środowisk uniwersytetów trzeciego wieku, wynika, że są one nie tylko miejscem, gdzie osoby starsze mogą zdobywać wiedzę i rozwijać zainteresowania, są także bardzo ważne z powodów społecznych. Dają, bowiem seniorom możliwość aktywnego spędzania czasu wolnego, stwarzają możliwości utrzymywania kontaktów towarzyskich i nawiązywania znajomości, a także upowszechniają zasady zdrowego trybu życia. (PAP)
aszw/ par/
