„Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem” Jana Matejki. Fot. PAP/Reprodukcja
45 proc. ankietowych uznało Mikołaja Kopernika za najważniejszą postać dla rozwoju nowożytnych nauk ścisłych i przyrodniczych. Na pierwszej pozycji uplasowała się Maria Skłodowska-Curie – wynika z sondażu CBOS.
Z okazji zbliżającej się 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika CBOS zadał Polakom kilka pytań dotyczących ich wybitnego rodaka.
"Na początek zapytaliśmy respondentów o to, które z wymienionych ośmiu postaci odegrały najważniejszą rolę w rozwoju nowożytnych nauk ścisłych i przyrodniczych (można było wybrać nie więcej niż dwie). Warto podkreślić, że było to pierwsze pytanie, a zatem badani nie wiedzieli, że zestaw będzie skoncentrowany na Mikołaju Koperniku. Mimo to uzyskał on wysoką, drugą pozycję (wskazało go 45 proc. ankietowanych)" – czytamy w opracowaniu przesłanym PAP przez CBOS.
Kopernik uplasował się tylko za Marią Skłodowską-Curie (55 proc.), ale przed tak wielkimi uczonymi odpowiedzialnymi za zmiany naukowych paradygmatów, jak Alberta Einstein (35 proc.) czy Izaak Newton (15 proc.). Na dalszych miejscach znaleźli się kolejno: Louis Pasteur, Karol Darwin czy Galileusz.
W opracowaniu z badania zwrócono uwagę na to, że odpowiedzi te były wyraźnie zależne od poziomu wykształcenia badanych.
"Im był on wyższy, tym rzadziej wskazywany był Mikołaj Kopernik (55 proc. wśród osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym wobec 32 proc. wśród osób z wykształceniem wyższym) czy Maria Skłodowska-Curie, a częściej Albert Einstein czy Izaak Newton. W grupie respondentów z wykształceniem wyższym pierwsze miejsce zajmuje zresztą właśnie Einstein (52 proc.)" – podano.
W sondażu poruszono również temat narodowości Kopernika, który – jak zauważono – stanowi od wielu dekad przedmiot polsko-niemieckich sporów.
"Wyniki pokazują, że zdecydowana większość Polaków ma na ten temat wyrobione zdanie – trzech na czterech respondentów (76 proc.) uznało Kopernika za swojego rodaka, a tylko 15 proc. stwierdziło, że trudno jednoznacznie przypisać mu jakąś narodowość. Kolejne 6 proc. badanych nie miało na ten temat opinii, a 2 proc. uznało go za Niemca" – podaje CBOS.
Respondentów zapytano również m.in o to, czy mają poczucie, że Mikołaj Kopernik jest dziś wystarczająco upamiętniany.
"Twierdząco odpowiedziała większość z nich (62 proc.). Co czwarty (25 proc.) był przeciwnego zdania, a 13 proc. nie miało na ten temat opinii" – wynika z badania.
CBOS wykonał badanie w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Zrealizowano je od 9 do 22 stycznia 2023 roku na próbie liczącej 1028 osób.
Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu 19 lutego 1473 r. Studiował prawo, medycynę i matematykę na Akademii Krakowskiej i w Bolonii, Rzymie, Ferrarze i Padwie. Najsłynniejszym dziełem Kopernika jest "De revolutionibus orbium coelestium" ("O obrotach sfer niebieskich"), opublikowane w 1543 ru. Przedstawił w nim teorię heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, burzącej dotychczasowe poglądy. Według Kopernika to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca, a nie Słońce i planety wokół Ziemi, jak głosił obowiązujący w czasach średniowiecza model wyjaśniający budowę świata.
Kopernik był nie tylko astronomem, ale prawdziwym człowiekiem renesansu, bo działał także jako matematyk, lekarz, prawnik, ekonomista, a także próbował swoich sił w przekładach literatury.(PAP)
Autor: Szymon Zdziebłowski
szz/ joz/
