W środę podczas posiedzenia sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wiceminister edukacji i nauki Włodzimierz Bernacki przedstawił informację ministra na temat wyników ewaluacji. Poinformował, że resort chce dokonać zmian, jeśli chodzi o kryteria ewaluacji.
W środę zebrała się sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, na której została przedstawiona informacja ministra edukacji i nauki na temat wyników ewaluacji jakości działalności naukowej w kontekście innowacyjności, potencjału badawczego oraz wpływu na otoczenie społeczno-gospodarcze jednostek prowadzących działalność naukowo-badawczą.
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (obowiązuje od 1 października 2018 r.) wprowadziła nowe przepisy dotyczące prowadzonej co cztery lata ewaluacji uczelni i instytutów naukowych. W ewaluacji przyznawane są kategorie naukowe (od najwyższej A+ do najniższej – C) w poszczególnych dyscyplinach nauki.
Od tych kategorii zależy m.in. możliwość prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim i nadawania stopni naukowych. Od kategorii uzależniona jest też kwota subwencji, czyli pieniędzy, które jednostki naukowe otrzymują z budżetu państwa.
Pierwsza ewaluacja miała pierwotnie objąć lata 2017-2020. Ostatecznie jednak objęła lata 2017-2021 i rozpoczęła się 1 stycznia 2022 r.
Podczas posiedzenia sejmowej komisji Bernacki przekazał, że ewaluacji poddano 283 podmioty, w tym 103 uczelni publicznych, 29 uczelni niepublicznych, 5 uczelni kościelnych, 2 federacje uczelni, 69 instytucji naukowych Polskiej Akademii Nauk oraz 64 instytuty badawcze oraz 10 innych podmiotów prowadzących działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.
"Wszystkie wspomniane podmioty otrzymały decyzje administracyjną dotyczącą przyznania kategorii naukowej. Stało się to na przełomie lipca-sierpnia br. Podmioty miały możliwość złożenia odwołań i w tej chwili jesteśmy na etapie przekazywania odwołań, które wpłynęły do MEiN do Komisji Ewaluacji Nauki" - mówił.
Jak podał wiceminister, liczba patentów zgłoszona w okresie ewaluacyjnym wynosi ok. 13 tys.
"Spośród ocenianych w poszczególnych dyscyplinach patentów i praw ochronnych najwięcej zgłoszono w dyscyplinach takich jak inżynieria mechaniczna - 1774 patenty, nauki chemiczne - 1376, inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka - 920, automatyka, elektronika i elektrotechnika - 816 oraz inżynieria materiałowa - 669" - wymienił.
Podkreślił, że podane dane są precyzyjne, jednak należy pamiętać, że obecnie trwa etap odwołań, "więc mogą pojawiać się zmiany".
Jak przekazał, najwyższe noty, jeżeli chodzi o kategorię A+ uzyskano w dyscyplinach nauk ścisłych. "Dominują matematyka, fizyka, chemia i biologia" - podał.
"Jestem zdecydowanym przeciwnikiem segregacji według dziedzin czy dyscyplin naukowych. Uważam, że nauka jest przestrzenią, w której zarówno jest miejsce dla nauk takich jak matematyka czy fizyka, jak również nauk społecznych i humanistycznych" - podkreślił.
"Ewaluacja jest pewnym działaniem i procesem, który polega na ocenie wyników badań naukowych czy aktywności naukowych poszczególnych podmiotów, ale uważam, że ten instrument, który został zaproponowany na mocy ustawy z 2018 roku, jest instrumentem wyjątkowo niedoskonałym" - przyznał.
"Powinniśmy mieć świadomość, że każdy instrument, który stworzymy do oceny badań naukowych będzie miał wpływ nie tylko na aktywność pod względem naukowym, ale przede wszystkim będzie miał wpływ na to jak będziemy się starali udowodnić, że jesteśmy aktywni pod względem naukowym. Warto rozważyć tę kwestię" - dodał.
Wiceminister Bernacki poinformował, że resort edukacji, wraz ze "środowiskiem uczonych", chce dokonać zmian, jeśli chodzi o kryteria ewaluacji.
"Mamy na uwadze, że ewaluacja jest niezbędna, jeśli chodzi o ocenę rozwoju poszczególnych dyscyplin" - podsumował. (PAP)
Autorka: Katarzyna Herbut
kh/ mhr/
