Bezprecedensowa akcja pomocy dla osób internowanych w stanie wojennym i ich rodzin oraz dla represjonowanych w latach 80. opozycjonistów z Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego została udokumentowana w filmie Solidarni z Solidarnością, który w ostatnich dniach miał internetową premierę.
"Film jest próbą pokazania tego fenomenalnego zjawiska, opisywanego przez bohaterów tamtych wydarzeń - zarówno tych wspieranych, jak i organizujących wsparcie" - mówi twórca dokumentu, śląski dziennikarz, historyk, reżyser i producent Adam Turula.
Inicjatorem stworzenia filmu, nad którym prace trwały trzy lata, był Andrzej Rozpłochowski, jedna z najważniejszych postaci śląsko-dąbrowskiej Solidarności - przywódca strajku w Hucie Katowice w 1980 r. i sygnatariusz Porozumienia Katowickiego, które było dopełnieniem porozumień między PRL-owską władzą a robotnikami, zawartych latem 1980 r. w Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu-Zdroju.
"Tym filmem pragniemy oddać sprawiedliwość wszystkim sprawiedliwym" - podkreśla w filmie Rozpłochowski, który jest jedną z kilkudziesięciu osób, dzielących się wspomnieniami dotyczącymi akcji pomocy dla internowanych i represjonowanych oraz ich rodzin.
"Skala pomocy była olbrzymia, miała różne źródła i różne wymiary" - wspomina Rozpłochowski, przypominając, iż w akcję pomocową, w ramach której do Polski przekazywane były pieniądze, dary rzeczowe i żywność, angażowali się nie tylko mieszkający za granicą Polacy, ale także kościoły z wielu krajów, związki zawodowe oraz rządy państw zachodnich - m.in. amerykański.
Film opisuje organizowanie pomocy zarówno z perspektywy zagranicznych darczyńców, jak i osób zaangażowanych w pomoc w kraju oraz tych, do których trafiało wsparcie. Wspomnieniami dzielą się m.in. współtwórcy i współpracownicy powołanego przez biskupa Herberta Bednorza Biskupiego Komitetu Pomocy Uwięzionym i Internowanym - wśród nich późniejszy minister zdrowia prof. Grzegorz Opala oraz obecny metropolita katowicki abp Wiktor Skworc. Pod opieką Komitetu było ok. 2,5 tys. osób potrzebujących różnego typu wsparcia - nie tylko materialnego, ale też np. medycznego czy prawnego.
Film, oprócz unikatowych materiałów z prywatnych archiwów, zawiera liczne relacje księży i osób świeckich zaangażowanych w akcję niesienia pomocy oraz wypowiedzi represjonowanych w stanie wojennym. Autor filmu Adam Turula ocenia, że bohaterowie tamtych czasów chętnie dzielili się wspomnieniami z tego trudnego okresu, z reguły podkreślając, że działali spontaniczne, z potrzeby serca i naturalnego odruchu niesienia pomocy potrzebującym.
"Sądzę, że relacje tych ludzi są siłą tego filmu, który nie opowiada o spektakularnej i heroicznej walce, ale o zwykłej, szarej, może nieefektownej, codziennej pracy na rzecz innych. Warto pamiętać, że także ta +praca organiczna+ była jednym z kamyków, które złożyły się na przełom 1989 roku i dały tym ludziom miejsce w historii" - powiedział PAP Adam Turula, który sam siebie określa mianem "filmującego historyka".
"Ich praca i zaangażowanie mogły sprawić, że w tym trudnym czasie ludzie się uśmiechali, że choć trochę łatwiej było żyć" - dodał dziennikarz, podkreślając, że wiele osób korzystających wówczas z pomocy do dziś wspomina, jaką wartością był dla nich wtedy zapach kawy czy smak pomarańczy, otrzymanych dzięki akcji pomocowej.
Trwający ponad godzinę film dokumentalny "Solidarni z Solidarnością" powstał w ramach projektu "Pamiętamy - dziękujemy za solidarność z Solidarnością" na zamówienie Stowarzyszenia Pamięci Porozumienia Katowickiego 1980, przy wsparciu stowarzyszenia Pokolenie. W końcu grudnia dokument miał swoją internetową premierę w portalu YouTube.
Twórca filmu Adam Turula specjalizuje się w dokumentach opisujących historię, przede wszystkim Górnego Śląska; jest m.in. autorem (wraz z Aleksandrą Fudalą) głośnego filmu "Tragedia Górnośląska 1945". 28 lutego 2019 r. w Muzeum Śląskim w Katowicach odbędzie się premiera jego najnowszego dokumentu "Za waszą i naszą niewolę", ukazującego interwencję wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r. z polskiej perspektywy.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ wj/
