W sierpniu przegląd filmów dotyczących Litzmannstadt Getto

Jak poinformowała PAP Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu w trakcie przeglądu, który jest częścią obchodów 70. rocznicy likwidacji łódzkiego getta, zaprezentowane zostaną filmy z lat 1961–2014 wyprodukowane w różnych krajach i do tej pory nie pokazywane w kinach czy telewizji. Przeważająca większość filmów zostanie zaprezentowana w dwóch wersjach językowych polskiej i angielskiej.

Tomaszewska dodała, że w ramach przeglądu odbywać się będą również prelekcje, dyskusje, prezentacje materiałów archiwalnych, spotkania z bohaterami i twórcami filmów, a także pokazy premierowe. Ponadto opublikowany zostanie polsko-angielski katalog "Czas Litzmannstadt Getto. Obrazy Filmowe", gdzie znajdą  się  m.in. opisy wszystkich prezentowanych filmów oraz teksty przybliżające tło historyczne.

Jak poinformowała PAP Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu w trakcie przeglądu, który jest częścią obchodów 70. rocznicy likwidacji łódzkiego getta, zaprezentowane zostaną filmy z lat 1961–2014 wyprodukowane w różnych krajach i do tej pory nie pokazywane w kinach czy telewizji. Przeważająca większość filmów zostanie zaprezentowana w dwóch wersjach językowych polskiej i angielskiej.

Pokaz zainauguruje w sobotę 23 sierpnia premierowa projekcja filmu "Oddajcie mi swoje dzieci" w reż. Piotra Weycherta i Piotra Perza poświęconego Wielkiej Szperze - akcji wysiedleńczej, w trakcie której od 5 do 12 września 1942 roku do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem wywieziono z Litzmannstadt Getto ponad 15 tys. osób - w tym niemal wszystkie dzieci poniżej 10. roku życia i osoby powyżej 65 lat.

Jak powiedziała Tomaszewska, autorzy filmu rozmawiają z rodzinami osób ocalałych lub z samymi ocalałymi, którzy pamiętają tamte wydarzenia.

W trakcie przeglądu pokazane zostaną jeszcze m.in.: szwedzki obraz "Opowieść o Chaimie Rumkowskim i łódzkich Żydach", francuski film z 1961 roku "Czas getta", "Łódzkie getto" (USA), "Litzmannstadt Getto. Piekło na ziemi obiecanej" (Polska), "Pieśni z łódzkiego getta" (Kanada), "Król i błazen" (Izrael), "Dworzec Aspang. Historia kobiecej przyjaźni" (Austria), "Obóz cygański w Łodzi" (Polska), "Mojej Łodzi już nie ma. Historia Yosefa Neuhaus" (Izrael) czy "Bałuckie Getto" (Czechy).

Projekcje filmowe odbywać się będą od 23 do 31 sierpnia, w siedzibie Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.

Niemcy utworzyli getto w Łodzi w lutym 1940 r. jako pierwsze na ziemiach polskich włączonych do Rzeszy. Łącznie przebywało tam ok. 220 tys. osób. Do getta trafiło wielu żydowskich intelektualistów z Polski, Czech, Niemiec, Austrii i Luksemburga. Przez pięć lat z głodu i wyczerpania zmarło w nim prawie 45 tys. osób. W styczniu 1942 roku rozpoczęły się masowe deportacje Żydów z łódzkiego getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem.

5 września 1942 rozpoczęto akcję wywożenia do obozu zagłady osób nieprzydatnych do pracy - dzieci poniżej 10 lat, osób starszych i chorych. Akcja nazwana została Wielką Szperą. Dzień wcześniej, przełożony Starszeństwa Żydów Mordechaj Chaim Rumkowski wygłosił przemówienie, w którym wezwał mieszkańców zamkniętej dzielnicy, by oddali swoje dzieci dla ratowania innych.

Całkowita likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1944 roku. Ostatni transport odjechał z Łodzi do obozu Auschwitz-Birkenau 29 sierpnia 1944 r. Według różnych źródeł, z łódzkiego getta ocalało od 7 do 13 tys. osób.

W granicach getta Niemcy utworzyli również obóz dla Romów oraz dla dzieci i młodzieży polskiej. Pierwszy z nich powstał w połowie września 1941 r. Zamknięto w nim ponad 5 tys. Romów z Austrii. Warunki, w których przebywali, spowodowały wybuch epidemii tyfusu. Zmarło wówczas lub zostało straconych ponad 700 osób. W styczniu 1942 r. władze niemieckie podjęły decyzję o likwidacji obozu, co dla Romów oznaczało śmierć. Od 5 do 12 stycznia 1942 r. 4300 mężczyzn, kobiet i dzieci wywieziono do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Tam zostali zagazowani w przystosowanych do masowych mordów samochodach.

Getto łódzkie było drugim co do wielkości gettem w Polsce - po getcie warszawskim. (PAP)

jaw/ abe/