Vaclav Havel. Fot. PAP/EPA
Pokaz filmu "Obywatel Havel podtacza" odbył się we wtorek w Czeskim Centrum w Warszawie. Był to symboliczny czeski wkład w obchody 30. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Pokazowi towarzyszyła wystawa "Szlak do wolności" o Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej. "Obywatel Havel podtacza" to film dokumentalny o pisarzu i prezydencie Czechosłowacji i Republiki Czeskiej - Vaclavie Havlu oraz powstaniu jego słynnej sztuki "Audiencja". Premiera dokumentu odbyła się w 2009 roku.
To drugi film dokumentalny o Havlu autorstwa Jana Novaka i jego syna Adama. W 2005 roku nakręcili dokument „Obywatel Havel jedzie na wczasy".
Tym razem skupili się na latach siedemdziesiątych, w których Vaclav Havel był robotnikiem w browarze w Trutnowie. Toczył tam ponad stukilowe beczki z piwem i dostawał za to marną pensję. Nowe środowisko i doświadczenie wywarły wyraźny wpływ na jego twórczość i zainspirowały go do napisania sztuki "Audiencja". Film pokazuje środowisko browaru i jego pracowników.
"Audiencja" opowiada o szarym życiu w czasie komuny, choć czas ten nie jest jednoznacznie określony. Jedyną rozrywką w szarej rzeczywistości jest wyjście na piwo.
W dokumencie "Obywatel Havel podtacza" zobaczyć można wypowiedzi i zróżnicowane świadectwa dysydentów, byłych policjantów, znanych aktorów i samego Havla.
Film nieprzypadkowo pokazywany jest w Czeskim Centrum we wtorek. "Wybraliśmy ten film ze względu na wydarzenia z 13 grudnia 1981 roku. Chcieliśmy, aby właśnie ten dokument zamknął nasz cykl czeskich filmów, które raz w miesiącu, z polskimi napisami, pokazujemy w naszym centrum polskiej publiczności" - powiedziała PAP Marta Chwalińska-Stach, specjalista ds. programowych i organizacji wydarzeń kulturalnych w Czeskim Centrum w Warszawie.
Jej zdaniem dokument "Obywatel Havel podtacza" pokazuje, w jaki sposób represje dotykały również obywateli Czechosłowacji w tamtym okresie. "Chcieliśmy pokazać wymiar tej przemocy nie tylko w formie moralnej czy fizycznej. Ten film pokazuje, jak Czesi w tamtym okresie nie mogli realizować swoich marzeń i zamierzeń zawodowych. Byli zmuszani do wykonywania pracy, która została im przydzielona. Chcieliśmy pokazać Vaclava Havla zanim został prezydentem" - powiedziała Chwalińska-Stach.
Wtorkowej projekcji towarzyszyła wystawa fotografii "Szlak do wolności" dokumentująca historię Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, jej członków (m.in. Vaclav Havel, Adam Michnik, Jacek Kuroń) oraz działalność, dzięki której stali się oni wyjątkowymi postaciami demokratycznej opozycji.
"Przygotowaliśmy wystawę, która dokumentuje polską, czeską i słowacką Solidarność. Jest ona przykładem tego, jak ludzie wierzyli w drogę do wolności i jak ją realizowali w czasach represji. Treścią tej wystawy są codzienne spotkania ludzi, którzy wierzyli, że wolność jest możliwa i trzeba do niej dążyć" - powiedziała PAP Chwalińska-Stach. (PAP)
dog/ dki/ hes/
