"Janusz Korczak. Fotobiografia" to album, w którym życie Starego Doktora zostało opowiedziane poprzez zdjęcia - od fotografii zagubionego 10-latka z 1889 roku, po ostatnie zdjęcie zrobione w warszawskim getcie na kilka miesięcy przed śmiercią.
"Janusz Korczak. Fotobiografia" to historia życia wybitnego polskiego pedagoga, pisarza, lekarza, światowej sławy prekursora działań na rzecz praw dziecka, opowiedziana poprzez fotografie opatrzone cytatami z jego dzieł (w języku polskim i angielskim). Pozbawiona subiektywnego komentarza narracja pozostawia czytelnikowi pole do interpretacji i pozwala wniknąć w intymny świat bohatera. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik komputerowych zawarte w albumie zdjęcia zostały na nowo opracowane i oczyszczone, dzięki czemu odzyskano wiele szczegółów, wcześniej trudnych do zauważenia. Album przygotował Maciej Sadowski.
"Życie moje było trudne, ale ciekawe. O takie właśnie prosiłem Boga w młodości" - pisał Korczak w "Pamiętniku", a "Fotobiografia", w której zamieszczono większość zachowanych zdjęć Starego Doktora, potwierdza te słowa.
"Życie moje było trudne, ale ciekawe. O takie właśnie prosiłem Boga w młodości" - pisał Korczak w "Pamiętniku", a "Fotobiografia", w której zamieszczono większość zachowanych zdjęć Starego Doktora, potwierdza te słowa.
Pierwsza fotografia pochodzi z 1889 roku, dziesięcioletni Henryk Goldszmit patrzy z niej zagubionym spojrzeniem nieszczęśliwego dziecka, którego losy opisze po latach w swojej pierwszej książce "Dziecko salonu". Kolejne strony albumu pokazują, jak Korczak sie zmieniał - z fotografii w mundurze studenta Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego wykonanego około 1904 roku Korczak patrzy pogodnie. Na zrobionym w 1908 roku zdjęciu młodych wychowawców kolonii letniej w Wilhelmówce Korczak wydaje się najmłodszy, najmniej doświadczony. W czasie, gdy powstała ta fotografia, zbierał materiały do tomu reportaży literackich "Józki, Jaski i Franki", który ukazał się w 1911 roku. Dekadę później Korczak napisał podobną książkę o dzieciach żydowskich - "Mośki, Joski i Srule".
Przez kolejne etapy życia Korczaka prowadzą kolejne zdjęcia - z 1914 roku pochodzi fotografia trójki wychowawców Domu Sierot przy Krochmalnej 92: Korczaka, Izaaka Eliasberga i Stefanii Wilczyńskiej, kolejne zdjęcia dokumentują codzienną pracę Korczaka - widzimy go z dziećmi na wakacjach w Wawrze, w orkiestrze wychowanków Domu Sierot Korczak gra na rogu.
W albumie są też fotokopie pierwszych wydań książek Korczaka, m.in. "Jak kochać dziecko" z 1919 roku czy "Prawo dziecka do szacunku" z roku 1928. Zamieszczono też okładkę pierwszego numeru "Małego Przeglądu" - pisma pisanego przez dzieci i dla dzieci, redagowanego przez Janusza Korczaka.
"Kocham Wisłę warszawską i oderwany od Warszawy odczuwam żrącą tęsknotę. Warszawa jest moja i ja jestem jej. Powiem więcej - jestem nią. Razem z nią cieszyłem się i smuciłem, jej pogoda była moją pogodą, jej deszcz i błoto moim też. Z nią razem wzrastałem, Warszawa była terenem czy warsztatem mojej pracy, tu miejsce postoju, tu groby" - pisał Korczak w "Pamiętniku". Wiele fotografii zawartych w albumie przypomina Warszawę czasów Korczaka.
W albumie znalazły się też zdjęcia z ostatniego okresu życia Korczaka w warszawskim w getcie w okresie okupacji niemieckiej. W Domu Sierot przez pewien czas wychowawcom udawało się zapewnić dzieciom minimum egzystencji, jedzenie i opał. Na zdjęciu wychowanków Domu Sierot z 1940 roku widać dzieci wychudzone, ale zdrowe i uśmiechnięte, zdjęcie z sypialni przedstawia łóżka z czystą pościelą. Jednak fotografia Korczaka z września 1940 roku wykonana do kwestionariusza lekarzy przedstawia człowieka, któremu w ciągu kilku miesięcy przybyło kilkanaście lat. Z wychudzonej twarzy Korczaka z posiwiałą brodą spoglądają czujne oczy.
To, co się działo na zewnątrz stworzonego przez Korczaka i Wilczyńską azylu Domu Sierot, widać na innych zdjęciach z getta: tłum żebraków wypełnia ulice, na chodnikach leżą umierające z głodu dzieci. Ostatnie zdjęcie z getta, z zimy 1941 roku, przedstawia Korczaka chorego, w łóżku. Pisał wtedy "Pamiętnik", w którym ostatni wpis pochodzi z 4 sierpnia 1942 roku. Dzień później Korczak, Stefania Wilczyńska i wychowankowie Domu Sierot znaleźli się na Umschlagplatzu, skąd wywieziono ich do Treblinki.
Książka „Janusz Korczak. Fotobiografia” ukazała się nakładem wydawnictwa Iskry. W ubiegłym roku w podobny sposób Maciej Sadowski zaprezentował w książce–albumie „Maria Skłodowska-Curie. Fotobiografia” (Studio Emka) biografię noblistki, tworząc w ten sposób nowy gatunek edytorski kontynuowany w fotobiografii Janusza Korczaka. Właśnie obchodzony jest Rok Korczaka, ustanowiony w 70. rocznicę jego śmierci. (PAP)
aszw/ hes/
