„Kairos – Kyrios. Człowiek i jego czas w eseistyce Janusza Stanisława Pasierba”

„Czas jest kategorią ludzką. Chcąc zbliżyć się do człowieka, Bóg wkracza w czas i wtedy czas człowieka staje się czasem Boga” – cytuje ks. prof. Pasierba autorka, nawiązując w ten sposób do tytułu swej pracy.

I dodaje, odnosząc się do rozważań kapłana i teologa, a zarazem poety i eseisty: „Punktem wyjścia jest czas – człowiek żyjący tu i teraz, a równocześnie żyjący w wieczności. Człowiek, który ma świadomość egzystencji w określonym czasie fizycznym, biologicznym, powinien mieć też świadomość tego, że otacza go ocean czasu – wieczność, a on sam i jego czas wypełniają się w Bogu”.

Jak powiedziała PAP dr Grzybowska, książka „Kairos – Kyrios. Człowiek i jego czas w eseistyce Janusza Stanisława Pasierba”, ukazująca jego przemyślenia na temat „przekształcania się czasu, nadawania mu znaków i wpisywania w wieczność”, w odniesieniu do człowieka i Kościoła, natury i kultury, to wynik wieloletnich studiów nad dorobkiem kapłana z Pelplina.

„Inspiracją była rozmowa i pożyczona książka. Wiele lat temu od mojego ówczesnego promotora, ks. prof. Henryka Seweryniaka, otrzymałam pierwszy zbiór esejów ks. prof. Pasierba +Czas otwarty+. Przeczytałam tam m.in.: +Adwent to pustynia, to liturgia, to nasze życie, to nasza śmierć, Adwent to czas+. Te słowa mnie głęboko ujęły, poruszyły. Tak zaczęła się moja przygoda z eseistyką ks. prof. Pasierba. A potem także z jego poezją” – wspomina dr Grzybowska.

Mówiąc o bohaterze swej książki, autorka zwraca uwagę, że był on „człowiekiem renesansu, wielu zainteresowań, erudytą, a zarazem kapłanem obdarzonym głęboką duchowością”.

„Ogromną wiedzę potrafił przekazywać, jako człowiek nauki, w bardzo przystępny sposób, zachęcający do własnych przemyśleń. Jako ksiądz, bardzo głęboko przeżywał swoje kapłaństwo, także wtedy, gdy już ciężko chorował. Tę postawę, szczególną wrażliwość na świat i duchowość, przeżywanie liturgii, ukazują jego eseje. Można do nich zaglądać poszukując odniesienia do tego, czym jest, życie, wiara, Bóg, otaczająca nas rzeczywistość i czas właśnie. Kapłan z Pelplina, poeta i eseista, był twórcą teologii czasu, który, jak pisał, trzeba wykorzystać do czynienia dobra” – podkreśla dr Grzybowska.

Autorka „Kairos – Kyrios. Człowiek i jego czas w eseistyce Janusza Stanisława Pasierba” dodaje, że w trakcie swej pracy badawczej rozmawiała z wieloma osobami, które znały bohatera jej książki, a także korzystała z archiwum Marii Wilczek, prezes Fundacji im. ks. Janusza Pasierba, spadkobierczyni jego dorobku.

„Chciałam przypomnieć ks. prof. Pasierba i jego twórczość, ponieważ poza Pomorzem, z którym był związany i które ukochał, jest to postać, tak mi się zdaje, nieco już zapominana, a przecież niezwykle ważna dla polskiej kultury, eseistyki, Kościoła i ludzi wiary. Myślę, że w ćwierćwiecze przedwczesnego odejścia ks. prof. Pasierba jego przemyślenia zawarte w esejach, dotyczące zagadnień wciąż aktualnych, warte są ponownej refleksji” – powiedziała dr Grzybowska.

W swej książce pisze ona m.in., że człowiek i jego czas w eseistyce ks. prof. Pasierba „jawią się jako elementy tej samej mozaiki”. „Czas objawia człowiekowi prawdę, że Kyrios przyniósł na świat jedyny i niepowtarzalny kairos, który daje szansę i niesie nadzieję na wieczną teraźniejszość. Profesor pelpliński adekwatnie przedstawia głęboko teologiczną, a zarazem liturgiczną i literacką wizję egzystencji i działania w czasie. Jego +theologia temporis+, łącząca znakomicie wątki chrystologiczne i literackie, nie ma sobie równej w eseistyce polskiej” – podkreśla w opracowaniu dr Grzybowska.

We wstępie do „Kairos – Kyrios. Człowiek i jego czas w eseistyce Janusza Stanisława Pasierba” ks. dr hab. Sławomir Zalewski, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku, pisze m.in.: „Autorka +naświetla+ życie człowieka i jego ciężar po to, aby nie zostało zbanalizowane i przegrane. Można je bowiem przeżyć zbyt płytko i powierzchownie, nie doświadczając nigdy jego głębi i piękna. Nieraz bywa ono trudne, lecz w perspektywie czasu otwartego na miłość Boga nabiera nowego sensu i rumieńców. Warto wziąć do ręki tę książkę, bo sięga po +kawałek+ życia każdego z nas”.

Ksiądz prof. Janusz Stanisław Pasierb, ur. w 1929 r. w Lubawie, ukończył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Tam też w 1952 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Studiował następnie na obecnej Akademii Teologii Katolickiej, Uniwersytecie Jagiellońskim, w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie, a także na Uniwersytecie Kantonalnym we Fryburgu. Zajmował się m.in. historią kultury. Był członkiem Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Instytutu Sztuki PAN, rady Ochrony Zabytków i polskiego PEN Clubu. W jego dorobku znajduje się ponad 400 publikacji. Wydał m.in. 10 tomów esejów, w tym „Czas otwarty” (1972 r.), „Miasto na górze” (1973 r.), „Pionowy wymiar kultury” (1983 r.), „Obrót rzeczy” (1993 r.). Opublikował także kilkanaście tomów poetyckich. Zmarł 15 grudnia 1993 r. w Warszawie.

Elżbieta Ewa Grzybowska, ur. 1971 r. w Gostyninie pod Płockiem, jest absolwentką Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, doktorem nauk teologicznych. Ukończyła także podyplomowe studia z public relations na Uniwersytecie Łódzkim. Od 2008 roku jest rzeczniczką diecezji płockiej. (PAP)

mb/ pat/