Vis to jeden z symboli krajowej myśli konstrukcyjnej i uosobienie doskonałej jakości - piszą autorzy pierwszej polskiej pełnej monografii poświęconej tej broni.
Początkowo książka była pomyślana jako katalog prezentujący kolekcję Visów ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego. Jednak w trakcie prac nad nią, autorzy – Michał Mackiewicz i Marcin Ochman – postanowili znacznie rozszerzyć część poświęconą historii powstania pistoletu i jego wojennym losom.
W armii II Rzeczpospolitej używano kilkudziesięciu różnych pistoletów i rewolwerów. Władze wojskowe postanowiły więc zunifikować typ broni krótką. Pod koniec lat 20. zwyciężyli zwolennicy pistoletów.
Za najlepsze dla polskiej armii uznano czechosłowacki pistolet ČZ wz. 1924 i belgijski Browning HP. Koszty zakupu licencji na czeską broń były jednak bardzo wysokie, więc Komitet ds Uzbrojenia i Sprzętu wybrał pistolet belgijski.
„ Kiedy wydawało się, że wybór broni krótkiej dla naszego wojska został wreszcie dokonany, na +placu boju+ pojawiły się Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia z pistoletem pomysłu inż. Piotra Wilniewczyca”.
Autorzy cytują opinię Wilniewczyca według której w kraju można zaprojektować i wyprodukować dobry pistolet bez obcej licencji.
I to właśnie skonstruowany przez Piotra Wilniewczyca i Jana Skrzypińskiego pistolet, którego prototyp powstał w 1931 roku, został zatwierdzony do uzbrojenia jako Vis wz. 1935.
Vis, jak piszą Michał Mackiewicz i Marcin Ochman, nie był oryginalną polska konstrukcją – inspiracją dla niego był amerykański Colt wz. 1911. Jednak „czerpanie ze sprawdzonych rozwiązań i wzorów nie umniejsza zasług polskich konstruktorów, którzy potrafili dokonać trafnego wyboru i zbudować niezawodny pistolet.”. Vis charakteryzował się doskonałą trwałością części, był bardzo dobrze oceniany ze względu na ergonomię i parametry strzeleckie.
W 1936 ruszyła seryjna produkcja w Fabryce Broni w Radomiu. Do września 1939 wyprodukowano 47-52 tys pistoletów.
W chwili wybuchu II wojny światowej, Visa posiadała już większość oficerów Wojska Polskiego.
Miarą uznania dla Visa było to, że Niemcy w okupowanej Polsce, kontynuowali jego produkcję, pod nazwą P. 35, wytwarzając w latach wojny aż 300- 400 tysięcy egzemplarzy tej broni. W tym samym czasie powstało kilkaset konspiracyjnych pistoletów Vis złożonych z części wyniesionych z radomskiej fabryki, przy czym lufy były dorabiane w podziemnej wytwórni ZWZ-AK.
Książka zawiera katalog pistoletów Vis znajdujących się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego – jest ich 81 - przekazanych z jednostek wojskowych, znalezionych w ziemi, na strychach, w gruzach Warszawy, skonfiskowanych i podarowanych.
W publikacji zreprodukowane zostały opis patentowy pistoletu, zgłoszony w 1931 roku oraz instrukcja budowy i korzystania z Visa.
Autorzy przedstawili także sylwetki konstruktorów pistoletu.
Książkę wydało Muzeum Wojska Polskiego
tst (PAP)
