Ukazała się polsko-angielska publikacja, która poprzez analizę niemal stu archiwalnych, w większości niepublikowanych dokumentów, przybliża genezę powstania obozu Auschwitz i historię pierwszego okresu jego funkcjonowania – podało w czwartek Muzeum Auschwitz.
Paweł Sawicki z biura prasowego Muzeum, podał, że autorzy publikacji „Początki obozu Auschwitz w świetle materiałów źródłowych” - historycy Centrum Badań Muzeum: Igor Bartosik, Łukasz Martyniak oraz Piotr Setkiewicz, przedstawili wiele niezbadanych dotychczas aspektów historii obozu, dotyczących m.in. decyzji o jego utworzeniu, planowanej wielkości, a także postępów rozbudowy.
Autorzy we wstępie do książki zwrócili uwagę, że „jeśli temat początków obozu Auschwitz bywał szerzej omawiany przez historyków polskich, to w publikacjach ukazujących się za granicą traktowany był raczej marginalnie, jako rodzaj krótkiego prologu do rozważań na temat zasadniczy – dziejów +ostatecznego rozwiązania+”. „Niektórzy zauważali co prawda, że Auschwitz istniał przed 1942 r., ale wiedzę na ten temat czerpali z opracowań wtórnych lub przestarzałych. W rezultacie popularne, skrótowe ujęcia genezy obozu zawierają liczne błędy i przekłamania” – napisali.
Prezentowane przez autorów nowej publikacji dokumenty potwierdzają, iż niemal od początku Auschwitz był projektowany tak, aby mógł pomieścić 30 tys. więźniów.
Zdaniem autorów, realizacja przez Niemców tak dużego przedsięwzięcia napotykała na problemy natury technicznej oraz logistycznej. Wynikały głównie z ustawicznie zmieniających się rozkazów i braku kwalifikacji esesmanów odpowiedzialnych za ich wykonanie. Nie jest zatem prawdą, iż rozbudowa KL Auschwitz odbywała się od początku wedle z góry założonego planu, a wszelkie prace posiadały absolutny priorytet.
Z zaprezentowanych materiałów wynika, że choć w latach 1940-41 SS planowało budowę do pewnego stopnia typowego państwowego obozu koncentracyjnego, to jednak miał on być większy od dotychczasowych i przeznaczony dla ulokowania dużej liczby polskich więźniów politycznych.
Autorzy dowodzą też, że założeniem była wysoka śmiertelność w KL Auschwitz. Już we wstępnym etapie projektu postanowiono zbudować obok bloków mieszkalnych pierwsze w dziejach niemieckich obozów stacjonarne krematorium. Później instalowano w nim kolejne piece, by łączna ich wydajność pozwalała na spalenie zwłok wszystkich więźniów w ciągu 2-3 miesięcy.
Wiele z omawianych dokumentów świadczy o znaczącej roli licznych niemieckich firm, zaangażowanych w budowę kompleksu obozowego. Kluczową rolę odegrała IG Farbenindustrie.
W kwietniu 1942 r. powstał niemal już ostateczny projekt rozbudowy Auschwitz. Widać na nim 31 bloków w obrębie dawnych polskich koszar, dalszych 45 bloków mieszkalnych i pięć warsztatowych, gmachy szpitala i budynku więziennego, a także nowe krematorium, za którym powstać miało kolejnych 27 nowych bloków. Ogółem obóz miał posiadać ponad sto piętrowych bloków murowanych dla co najmniej 40 tys. więźniów.
Publikacja jest kontynuacją serii, w której ukazały się dotychczas dwa inne opracowania: „Początki zagłady Żydów w KL Auschwitz w świetle materiałów źródłowych” oraz „Początki obozu Birkenau w świetle materiałów źródłowych”. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pat/
