Cztery polskie rezydencje królewskie: Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski w Warszawie, Pałac Króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie oraz Łazienki Królewskie prezentuje album „Rezydencje królewskie”. Były to miejsca, z których polscy władcy zarządzali państwem, ale też przyjmowali gości, urządzali bale oraz odpoczywali.
Każdej siedzibie władców Polski poświęcono osobną część, zawierającą historię danego miejsca oraz zbiór fotografii – z różnych epok - prezentujących budowle oraz ich wnętrza.
Wędrówka po zabytkowych obiektach pozwala na poznanie układu architektonicznego miejsca, zajrzenie za mury pałacowych wnętrz oraz bliższe przyjrzenie się bogatym zbiorom sztuki – obrazom, rzeźbom, militariami oraz przedmiotom użytkowym.
Album zawiera zdjęcia przedstawiające rozległe ogrody okalające budowle, m.in. Ogród Modernistyczny w Łazienkach czy fragmenty Ogrodu Północnego i Wschodniego w Wilanowie.
Kolekcję otwiera Zamek Królewskie na Wawelu. Dogodne położenie zapewniające poczucie bezpieczeństwa sprzyjało rozwojowi w tym miejscu osadnictwa już wczasach prehistorycznych. Wyjątkowość Wzgórza Wawelskiego polegała na tym, iż przez stulecia pełniło ono funkcję politycznego, religijnego i kulturalnego centrum państwa polskiego.
Na wzgórzu usytuowana była najpierw rezydencja książęca, następnie monarsza oraz kościół katedralny, główna świątynia diecezji kościelnej, utworzonej w 1000 roku. „Upadek Rzeczypospolitej uczynił z Wawelu symbol przeszłości narodu pozbawionego własnej państwowości, ważny nie tylko dla Polaków, ale także dla innych narodowości zamieszkujących niegdyś wspólne państwo” – piszą autorzy.
O znaczeniu Zamku Królewskiego w Warszawie jako jednego z najważniejszych zabytków polskiego dziedzictwa decyduje historia dramat wpisany w jego dzieje, zwłaszcza ostatnich stuleci. Zamek jako rezydencja królewska i siedziba władz Rzeczpospolitej stał się symbolem państwowości. Dlatego Adolf Hitler już w 1939 roku podjął decyzję o unicestwieniu Zamku, a w końcu 1944 roku wyrok został wykonany. Zamek był odbudowywany w latach 1971-1984.
„Entuzjazm, z jakim Polacy w kraju i za granicą podjęli dzieło odbudowy, wciąż może zdumiewać. Był to fenomen w dziejach światowych ochrony dziedzictwa kulturalnego. Zamek odbudowano bowiem ze społecznych składek, bez udziału państwa” – podkreślają autorzy albumu.
Pałac w Wilanowie to miejsce – obecnie otoczone nowoczesnym miastem – zaprogramowane przestrzennie i funkcjonalnie przez króla Jana III po roku 1677, kiedy nabył wilanowskie ziemie.
„Pałac powstał ze scalenia w jedno dzieło architektoniczne najlepszych cech włoskiej willi i francuskiego pałacu w typie entre cour et jardin. Stanowi apogeum polskiego baroku i bogaty treściami pomnik chwały jedynego polskiego monarchy, którego sława przekroczyła granice Rzeczypospolitej” – zaznaczono w albumie.
Z Pałacem, oprócz króla Jana III, który stworzył podstawy tożsamości miejsca, związana jest też postać Stanisława Kostki Potockiego – kolejnego właściciela Wilanowa, który w 1805 roku wraz z małżonką Aleksandrą z Lubomirskich otworzył pro publico bono jedno z pierwszych muzeów polskich, które służyć miało edukacji społeczeństwa przez kontakt ze sztuką i historią.
Letnia rezydencja ostatniego króla RP Stanisława Augusta – Łazienki Królewskie – to dla turystów miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić. Łazienki to symboliczne dzieło polityka, mecenasa i kolekcjonera sztuki, który przez całe swoje panowanie dążył do przekształcenia Rzeczypospolitej w nowoczesne państwo. W albumie przypomniano, że po trzecim rozbiorze królestwa między Austrią, Rosją i Prusami Stanisław August ostatecznie poniósł polityczną klęskę, ale jego utopijną wizję „republiki marzeń” symbolizują właśnie warszawskie Łazienki.
Album „Rezydencje królewskie” ukazał się nakładem wydawnictwa BOSZ.
Katarzyna Krzykowska (PAP)
ksi/ ls/
