Tadeusz Strugała. Fot. PAP/G. Jakubowski
Znakomity polski dyrygent, światowej sławy dyrektor zespołów symfonicznych Tadeusz Strugała, pianista, pedagog, organizator życia muzycznego 10 lutego będzie obchodził 85. urodziny.
Tadeusz Strugała urodził się 10 lutego 1935 r. w Katowicach.
Przez trzy lata był szefem mającej ogromne tradycje Orkiestry w Ankarze; ciekawostką jest, że kontrakt z dyrygentem był podpisany przez cały turecki rząd, ponieważ była to orkiestra prezydencka. Umowę sygnowali wszyscy ministrowie za wyjątkiem szefa resortu rolnictwa, który nie chciał tego zrobić. Ale w końcu i on podpisał.
Przez lata Strugała regularnie współpracował z Praską Orkiestrą Symfoniczną FOK, a w latach 1994-2001 pełnił funkcję stałego gościnnego dyrygenta tej orkiestry. Przez jedenaście lat stałym dyrygentem festiwalu chopinowskiego w austriackim Gaming.
NOSPR w elitarnym gronie ECHO – European Concert Hall Organization
Dyrygował około 150 orkiestrami w kilkudziesięciu krajach, m.in. takimi zespołami, jak: Berliner Staatskapelle; Radio-Symphonie Orchester Berlin; Dresdner Philharmonie; Hallé Orchestra w Manchesterze; Orkiestra Filharmonii St. Peersburg; Israel Sinfonietta; Orkiestra Filharmoniczna i Radiowa w Helsinkach; Radiowa Orkiestra w Sztokholmie. Prowadził orkiestry w Budapeszcie, Bukareszcie, Sofii, Tokio, Osace, Londynie.
„W miarę nabierania doświadczeń człowiek inaczej widzi swoją pracę. Pierwsza wada dyrygenta, z którą przez lata u siebie walczyłem, to nieśmiałość. Miałem pewne wątpliwości, opory, dziś wiem, że prowadząc po raz kolejny np. symfonię Brahmsa, zupełnie inaczej do niej podchodzę. O jednej rzeczy trzeba zawsze pamiętać, że ma się przed sobą nie rzemieślników, a kilkudziesięciu artystów” – mówił Strugała w jednym z wywiadów.
Tadeusz Strugała ukończył studia na Wydziale Teorii, Kompozycji i Dyrygentury we wrocławskiej Akademii Muzycznej, a kontynuował je w Weimarze i w Wenecji. W latach 1969-1980 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Wrocławskiej, jednocześnie, w latach 1975-76 pełnił funkcję szefa naczelnego i artystycznego WOSPRiTV w Katowicach.
Dyrygent ma na swoim koncie liczne prawykonania i pierwsze wykonania utworów polskiej muzyki współczesnej w kraju i za granicą oraz nagrania radiowe i płytowe. Został za nie uhonorowany wieloma nagrodami. Nazwisko artysty związane jest również z czołowymi polskimi festiwalami, które za jego dyrekcji osiągnęły wysoki poziom organizacyjny i artystyczny i zyskały międzynarodową renomę.
Jako dyrektor artystyczny równolegle prowadził w latach 1979-1986 dwie wielkie Filharmonie: w Warszawie i Krakowie. W warszawskiej Filharmonii Narodowej był też stałym dyrygentem. Następnie - w latach 1990–1993 - zajmował stanowisko szefa artystycznego i pierwszego dyrygenta Polskiej Orkiestry Radiowej w Warszawie.
Z początkiem sezonu artystycznego 2008-2009 Strugała objął stanowisko Dyrektora Naczelnego i Artystycznego Filharmonii Krakowskiej. Wkrótce jednak za porozumieniem stron pożegnał się z tą placówką.
Krystian Zimerman: koncert jak akt miłosny
Pod jego batutą występowali wszyscy wybitni polscy soliści jak np. Krystian Zimerman a także znakomici artyści zagraniczni, m.in. Martha Argerich, Maurice André, Victoria de Los Angeles, Gina Bachauer, Yuri Bashmet, Beaux Arts Trio, Paul Badura-Skoda, Rudolf Buchbinder, Robert Cohen, Pierre Fournier, Natalia Gutman, Ida Haendel, Steven Isserlis, Oleg Kagan, Elisabeth Leonskaja.
Repertuar Tadeusza Strugały obejmuje dzieła kompozytorów klasycznych, romantycznych i współczesnych, w tym utwory najwybitniejszych polskich kompozytorów - Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara, Witolda Lutosławskiego, Romana Palestra, Andrzeja Panufnika, Krzysztofa Pendereckiego, Aleksandra Tansmana.
Dyrygent ma na swoim koncie liczne prawykonania i pierwsze wykonania utworów polskiej muzyki współczesnej w kraju i za granicą oraz nagrania radiowe i płytowe. Został za nie uhonorowany wieloma nagrodami, m.in. nagrodą Orfeusz za najlepsze wykonanie utworu polskiego - „Liturgia sacra” Zygmunta Mycielskiego na Międzynarodowym Festiwalu Warszawska Jesień; nagrodą Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie wykonawstwa polskiej muzyki współczesnej; Grand Prix du Disque w Budapeszcie; nominacją do tytułu Płyty roku magazynu „Gramophone” za premierowe nagranie „Requiem - Missa pro defunctis” Romana Maciejewskiego.
Nazwisko artysty związane jest również z czołowymi polskimi festiwalami, które za jego dyrekcji osiągnęły wysoki poziom organizacyjny i artystyczny i zyskały międzynarodową renomę - Festiwal Chopinowski w Dusznikach (1975-1985) oraz Festiwal Oratoryjno-Kantatowy "Wratislavia Cantans" (1968-1997). Przez szereg lat Tadeusz Strugała prowadził również Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu.
Artysta w pewnym momencie zwrócił również swoje zainteresowanie ku teatrowi operowemu. W 2001 r. z okazji 160-lecia powstania wrocławskiej Opery przygotował premierowe spektakle „Wolny strzelec” Carla Marii Webera, a rok później otworzył poznański Festiwal Hoffmanowski premierą „Fidelia” Ludwiga van Beethovena.
Za wybitne osiągnięcia w dyrygenturze i propagowaniu muzyki polskiej za granicą otrzymał nagrody i odznaczenia Ministra Kultury i Sztuki, Ministra Spraw Zagranicznych, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta z rąk Prezydenta RP w 2001 r.
Ponadto Strugała został laureatem nagrody Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen, a w roku 1998 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej we Wrocławiu.
Tadeusz Strugała jest także pedagogiem - przez ponad 20 lat był wykładowcą Akademii Muzycznej we Wrocławiu, prowadził klasy mistrzowskie w Hongkongu i Tokio, a także uczestniczył w pracach jury międzynarodowych konkursów dyrygenckich - w roku 2003 zaproszony został do przewodniczenia Jury Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiegoim. Grzegorza Fitelberga.
Dyrygent ma w swej biografii artystycznej epizod aktorski. W roku 2002 wystąpił jako aktor w końcowym epizodzie filmu Romana Polańskiego „Pianista”. Wraz z Orkiestrą FN nagrał na ścieżkę dźwiękową muzykę, która ukazała się również na towarzyszącej filmowi płycie.
W poniedziałek 10 lutego 2020 r. przypadają 85. urodziny artysty. (PAP)
Autor: Anna Bernat
abe/ par/
