Małgorzata Mirga-Tas. Fot. PAP/G. Momot
28 kwietnia Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie zaprezentuje instalację polsko-romskiej artystki Małgorzaty Mirgi-Tas „Przeczarowując świat”. Wzbudziła ona zainteresowanie publiczności oraz krytyków 59. Biennale Sztuki w Wenecji. Inspiracją dla autorki był cykl fresków w Palazzo Schifanoia w Ferrarze.
Od 28 kwietnia można oglądać w Zachęcie instalację polsko-romskiej artystki Małgorzaty Mirgi-Tas "Przeczarowując świat".
"Dwanaście monumentalnych tkanin inspirowanych cyklem fresków znajdujących się w jednym z najbardziej tajemniczych budynków w historii architektury naszego kontynentu — Palazzo Schifanoia w Ferrarze wzbudziło duże zainteresowanie publiczności i krytyków 59. Biennale Sztuki w Wenecji. To trzecia odsłona tego projektu. Po Wenecji i Ferrarze instalacja +Przeczarowując świat+ pojawi się w Zachęcie, gdzie będzie wystawiana do sierpnia" - powiedział PAP współkurator prezentacji dr Wojciech Szymański.
"Możemy mówić o ogromnym sukcesie, jaki instalacja Małgorzaty Mirgi-Tas odniosła już w Wenecji i Ferrarze. Różne instytucje i muzea, nie tylko zresztą w Polsce, ale także z całej Europy starają się, aby również u nich instalacja była pokazana. Części tej instalacji są już w kilku kolekcjach. Instalacja +Przeczarowując świat+ jest pierwszą w 120-letniej historii Biennale pracą wykonaną przez romską artystkę” - wyjaśnił.
"Małgorzata Mirga-Tas tworzy obrazy z fragmentów tkanin przez, jak to sama określa, "wrzucenie materiału w obraz". W monumentalnych kolażach artystka często wykorzystuje przedmioty należące do portretowanych osób — elementy garderoby, biżuterię czy narzędzia — które niejako ucieleśniają portretowane osoby, stając się dosłownymi nośnikami historii" - informuje Zachęta w materiałach prasowych.
Inspiracją dla powstania instalacji stał się cykl XV-wiecznych fresków z Sali Miesięcy w Palazzo Schifanoia w Ferrarze. Freski te według wybitnego historyka sztuki Aby’ego Warburga są przykładem życia po życiu obrazów (Nachleben). Ich symbolika, na którą składają się znaki zodiaku, dekany, alegorie miesięcy, a także koncepcja cykliczności i wędrówki obrazów przez czas i przestrzeń — Indie, Persję, Azję Mniejszą, starożytną Grecję, Egipt i Europę — stała się wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla Małgorzaty Mirgi-Tas, która wpisuje w nią polsko-romskie doświadczenie historyczne. Instalacja jest manifestem artystki na temat tożsamości, próbą odnalezienia miejsca romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki.
Tytuł został zainspirowany książką Silvii Federici "Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons" (2018). Autorka proponuje w niej ponowne zaczarowanie świata jako sposób odzyskiwania idei wspólnoty oraz odbudowania relacji z innymi, w tym aktorami nie-ludzkimi: zwierzętami, roślinami, wodą czy górami.
"W Warszawie instalacja Małgorzaty Mirgi-Tas będzie prezentowana w inny sposób niż w Wenecji i Ferrarze. Podczas weneckiego Biennale cała instalacja tworzyła przestrzeń wystawy i była eksponowana wewnątrz polskiego pawilonu, natomiast w Zachęcie 11 z 12 paneli będzie budować instalację w jednej z sal, natomiast dwunasty panel będzie witał wchodzących u szczytu schodów, tam gdzie stoi rzeźba "Gladiator" Piusa Welońskiego. Po raz pierwszy w historii marmurowy, militarystyczny w swej wymowie "Gladiator" z dwuznacznym w dzisiejszych czasach gestem "rzymskiego salutu" będzie częściowo zdemontowany i przesłonięty wielobarwną, miękką tkaniną romskiej artystki. To znaczący, konceptualny gest" - wskazał dr Szymański.
Małgorzta Mirga-Tas urodziła się w 1978 r. w rodzinie ze szczepu Bergitka Roma mieszkającego w osadach o tradycji sięgających czasów przedrozbiorowych. Artystka mieszka w rodzinnej Czarnej Górze, na pograniczu Spiszu i Podhala. Jest absolwentką wydziału rzeźby na ASP w Krakowie w pracowni prof. Józefa Sękowskiego. W czasie studiów opracowała autorską technikę rzeźbiarską z wykorzystaniem tektury jako tworzywa dzieł. W późniejszym okresie kartonowe rzeźby ustąpiły rysunkowi i malarstwu, w których artystka operuje bogactwem barw i ornamentów.
"Przeczarowując świat" została zaprezentowana po raz pierwszy na 59. Biennale Sztuki w Wenecji. Artystka reprezentowała tam Polskę. Od grudnia 2022 do kwietnia 2023 r. instalacja była prezentowana w Castello Estense w Ferrarze. (PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ dki/
