Dwie wystawy i szereg działań towarzyszących – m.in. spacery, warsztaty i debaty zaplanowano na najbliższą edycję Festiwalu Warszawa w Budowie, która rozpocznie się w sobotę. Tematem tegorocznej edycji jest spór o powojenną odbudowę Warszawy.
7. Festiwal projektowania miasta Warszawa w Budowie otworzy wystawa „Spór o odbudowę”. Jej tematem jest „w jaki sposób stworzono nowoczesne miasto i jakie były główne kwestie sporne”. W ramach ekspozycji jej autorzy zaprezentowali zestaw tablic i gablot z rysunkami, szkicami i dekretami na temat przebiegu dyskusji o tym, jak w Warszawie można „żyć i mieszkać”.
Przestrzenią wystawienniczą „Sporu o budowę” jest dawna siedziba warszawskiego IX Liceum Ogólnokształcącego im. Klementyny Hoffmanowej przy ul. Emilii Plater 29. Sale gmachu szkoły zaprojektowanej przez Jerzego Baumillera, jednego z twórców, o których twórczość powojenną spierają się znawcy architektury, zostały specjalne przygotowane na rzecz ustawienia ekspozycji.
„Chcieliśmy pracować z tym budynkiem tak, jak robią to urbaniści. Korzystaliśmy z podstawowego narzędzia urbanistycznego, czyli wyburzania (...). Weszliśmy w dialog z budowlą – zachowaliśmy atmosferę i jednocześnie nadaliśmy budynkowi drugie życie” – powiedział na czwartkowej konferencji prasowej autor koncepcji Maciej Siuda.
7. Festiwal projektowania miasta Warszawa w Budowie otworzy wystawa „Spór o odbudowę”. Jej tematem jest „w jaki sposób stworzono nowoczesne miasto i jakie były główne kwestie sporne”. W ramach ekspozycji jej autorzy zaprezentowali zestaw tablic i gablot z rysunkami, szkicami i dekretami na temat przebiegu dyskusji o tym, jak w Warszawie można „żyć i mieszkać”.
Na wystawie można znaleźć m.in. tablicę ilustrującą, ile miejsca zająłby gruz zalegający w Warszawie w 1945 roku, gdyby chcieć go zebrać w jedną formę, a także infografikę o tym, jakie były w przeszłości i obecnie koszty odbudowy jednej kamienicy. Zaprezentowano też rysunki ruin Warszawy Tadeusza Kulisiewicza, projekty nowych budynków Macieja Nowickiego, koncepcje Biura Odbudowy Stolicy i inne.
„To mit, że odbudowa miasta rozpoczęła się w momencie, gdy było ono już całkowicie zniszczone” – zauważył kurator wystawy Tomasz Fudala. „Zniszczenia Warszawy zaczęto ujmować na rysunkach jeszcze w 1939. W marcu 1945 roku natomiast rozpoczęła się prowadzona przez Biuro Odbudowy Stolicy inwentaryzacja i właściwe działanie” – dodał.
W bieżącym roku mija 70 lat odkąd rozpoczęła się odbudowa. Wiele z decyzji powojennych urbanistów jest obecnie kwestionowanych czy krytykowanych, coraz mocniejsza staje się też „tendencja do mitologizowania obrazu przedwojennej Warszawy”. To według organizatorów festiwalu okazja, by dyskutować na temat wizji odbudowy i działania Biura Odbudowy Stolicy. Zapowiadają, że celem tegorocznej edycji jest pokazanie, jak po II wojnie światowej udało się „wyjść z kryzysu” w przeludnionym mieście, w którym nie było chociażby odpowiedniej infrastruktury.
„Staraliśmy się pokazać, że za tą odbudową szły merytoryczne, a nie tylko sentymentalne przesłanki” – powiedział Szymon Maliborski, kurator wystawy „Spór o odbudowę”. „Zwróciliśmy uwagę na to, jakie są z tego zyski, czyli np. namysł nad planowaniem, wielokrotne podchodzenie do tematu, duża ilość terenów otwartych i zielonych, zachowanie Skarpy Warszawskiej” – dodał.
Według organizatorów decyzja o odbudowie miasta była nie tylko „fanaberią komunistycznych władz”, lecz „planowaniem zakorzenionym w dyskusjach urbanistów jeszcze sprzed zniszczenia miasta w 1944 roku. Wystawa „Spór o budowę” ma pokazać, jak „architekci i urbaniści wykorzystali tragiczny paradoks”, czyli jak „zniszczenie miasta miało umożliwić poprawienie jakości życia jego przyszłych mieszkańców”.
Drugą festiwalową wystawą będzie „Radykalne nauczanie”. Na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej zebrano „najciekawsze eksperymenty w nauczaniu architektury podejmowane na całym świecie po 1945 roku”. Ekspozycja ma na celu pokazanie, jak edukacja architektoniczna i sposób przygotowania architektów do pełnienia zawodu może się odbić na „architektonicznym i urbanistycznym kształcie naszego miasta”.
Autorami wystawy są doktoranci Wydziału Architektury Uniwersytetu Princeton pod kierunkiem Beatriz Colominy. Słowem „radykalne” określają działania, które „znacząco wpłynęły na kształt powojennej architektury, wstrząsając fundamentami dyscypliny i podważając leżące u jej podstaw założenia”. W ramach projektu badawczego, który trwa od trzech lat i zaowocował m.in. tą wystawą, uczestniczyło prawie 80 badaczy z 20 krajów. Warszawska ekspozycja jest trzecią odsłoną projektu, wcześniejsze jej wersje były prezentowane podczas 3. Triennale Architektury w Lizbonie i 14. Biennale Architektury w Wenecji. Zwiedzanie wystawy będzie możliwe od poniedziałku 12 października.
Ekspozycjom będzie towarzyszył szereg wydarzeń - we wszystkie weekendy festiwalu będą się odbywały oprowadzania kuratorskie. Prócz tego Warszawiacy będą mogli wziąć udział w spacerach, m.in. po Muranowie z izraelską artystką Noą Reshef. Grono specjalistów wygłosi wykłady – chociażby historyk dr Błażej Brzostek o „Paryżach innej Europy”, a na debatach poruszone zostaną tematy np. sposobów na zatrzymanie reprywatyzacji, propozycji na zabudowanie placu Defilad oraz społecznego budowania przestrzeni. W ramach cyklu warsztatów uczestnicy będą mogli zaprojektować swoje trzy pokoje z kuchnią, poćwiczyć konstruowanie wystaw i spróbować wymyślić miasto.
Festiwal potrwa do 10 listopada. Jego organizatorami jest Muzeum Sztuki Nowoczesnej oraz Muzeum Warszawy. Szczegóły dotyczące programu można znaleźć na stronie http://wwb7.artmuseum.pl/ (PAP)
oma/ jbr/
