Ryszard Krynicki, uważany za jednego z najciekawszych polskich petów współczesnych, tłumacz i wydawca, kończy 28 czerwca 70 lat. Z tej okazji w Krakowie zorganizowano festiwal jego twórczości.
Trzydniowy festiwal zatytułowany „RK’70”, który odbywać się będzie od 26 do 28 czerwca, to seria paneli dyskusyjnych, podczas których wygłoszonych zostanie kilkanaście referatów poświęconych różnym polom aktywności Krynickiego. O poecie mówić będą m.in. Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Adam Michnik, Andrzej Sosnowski, Grzegorz Turnau, zaplanowano też wieczór głośnej lektury jego wierszy.
Ryszard Krynicki urodził się 28 czerwca 1943 roku w Sankt Valentin (Dolna Austria niedaleko Linzu), w Lager Wimberg, obozie pracy, do którego zostali zesłani jego rodzice. Po wojnie, gdy ojciec poety został przymusowo wcielony na dwa lata do Armii Czerwonej, wraz z matką zamieszkał na Ziemiach Odzyskanych, 20 km. od Gorzowa. Krynicki studiował polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Trzydniowy festiwal zatytułowany „RK’70”, który odbywać się będzie od 26 do 28 czerwca, to seria paneli dyskusyjnych, podczas których wygłoszonych zostanie kilkanaście referatów poświęconych różnym polom aktywności Krynickiego. O poecie mówić będą m.in. Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Adam Michnik, Andrzej Sosnowski, Grzegorz Turnau, zaplanowano też wieczór głośnej lektury jego wierszy.
Zadebiutował jako poeta w 1964 wierszem (bez tytułu) w dwutygodniku mówionym „Struktury”, który był odczytywany w poznańskim Klubie „Od Nowa”. Drukiem debiutował w 1966, wierszem „Wczasowstąpienie”, zamieszczonym w tygodniku „Pomorze”. Pierwszym, właściwym tomem poetyckim Ryszarda Krynickiego był wydany w 1969 „Akt urodzenia”.
We wczesnych wierszach Ryszard Krynicki czerpał z tradycji polskiej Awangardy. Marian Stala napisał o tym etapie twórczości Krynickiego: „Był poetą zdania. Budowanie wiersza było dla niego równoznaczne z dodawaniem do siebie długich, skomplikowanych fraz. Nawiązywały one do siebie poprzez powtarzanie wybranych elementów, które uwikłane były za każdym razem w inne związki słowne i w ten sposób odsłaniały kolejne warstwy swych znaczeń. Taka konstrukcja była świadomym nawiązaniem do idei +poematu rozkwitającego+ Peipera”.
W latach 1972–1973 Krynicki pracował w redakcji krakowskiego pisma „Student”, wokół którego formowała się grupa poetycka, która przeszła do historii literatury jako Nowa Fala. Krynicki, obok Stanisława Barańczaka, Adama Zagajewskiego czy Ewy Lipskiej, zaliczany jest do jej ważnych przedstawicieli.
"Poeci Nowej Fali chcieli zmian, odnowienia społeczeństwa, nowego porządku wartości. W tym pragnieniu przypominali - może nieświadomie - swoich rówieśników z Ameryki i zachodniej Europy, którym roiła się cywilizacja bez wojen i hipokryzji. Nowofalowcy marzyli o elementarnej wiarygodności języka, podstawowych prawach jednostki oraz twórczości łączącej w sobie prawdę zwykłego życia w ówczesnej Polsce z niebanalnym artyzmem." – piszą Przemysław Czapliński i Piotr Śliwiński w książce „Literatura polska 1976-1998. Przewodnik po prozie i poezji” .
Twórców, debiutujących w drugiej połowie lat 60., ukształtowało doświadczenie Marca '68. Ryszard Krynicki tak wspominał po latach tamten czas: „Solidaryzowałem się z protestami studentów, oburzała mnie rozpętana przez władze nagonka antysemicka i antyinteligencka, głęboko też przeżyłem wkroczenie wojsk Paktu Warszawskiego do Czechosłowacji. Szukałem nowego języka, żeby dać temu wyraz w poezji” .
W roku 1975 Ryszard Krynicki został sygnatariuszem „Memoriału 59”, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom Konstytucji PRL. Konsekwencją był zakaz druku, jakim poeta został objęty w latach 1976–80.
W tomie „Nasze życie rośnie” z 1978 roku (wydanym przez Instytut Literacki w Paryżu) język wierszy Krynickiego staje się coraz bardziej oszczędny. Coraz większe znaczenie ma refleksja, coraz mniejsze – fascynacje lingwistyczne. Kolejne tomiki m.in. „Niewiele więcej” (1981), „Wiersze, głosy” (1985), „Kamień szron” (2011) stają się coraz bardziej oszczędne w wyrazie. Najnowszy tomik nosi wręcz tytuł „Haiku” (2013).
W latach 1977–81 poeta współpracował z wydawanym poza cenzurą pismem „Zapis” (od 1978 był członkiem redakcji). Wiersze i tłumaczenia poezji niemieckojęzycznej publikował również w czasopismach emigracyjnych, w „Zeszytach Literackich” (Paryż, 1984–89), „Pulsie” (Londyn, 1985), „Poglądach” (Berlin, 1998). W latach 1982–1988 był współredaktorem konspiracyjnego pisma „Obserwator Wielkopolski”.
Ryszard Krynicki jest współzałożycielem powstałego w 1988 w Poznaniu Wydawnictwa a5, które od 1991 prowadzi wraz z żoną, Krystyną Krynicką. Obecnie wydawnictwo to znajduje się w Krakowie, gdzie poeta mieszka. Jako tłumacz Ryszard Krynicki przekłada głównie poezję z języka niemieckiego, takich poetów, jak: Bertold Brecht, Gotfried Benn, Paul Celan, Reiner Kunze i Nelly Sachs. (PAP)
aszw/ ula/
