Zespół Pieśni i Tańca Śląsk. Fot. PAP/A. Grygiel
Koncert galowy Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” z okazji jubileuszu 65-lecia jego istnienia odbędzie się w niedzielę na plenerowej scenie w Zespole Pałacowo-Parkowym w Koszęcinie. W programie koncertu słynne przeboje "Śląska", m.in. "Szła dzieweczka", "Starzyk", taniec górali podhalańskich i trojak.
Podczas galowego koncertu na scenie w Koszęcinie zaprezentuje się niemal cały zespół "Śląska". "Blisko setka artystów: chór, balet i orkiestra w pięknej scenerii parku przedstawi program z muzyką Stanisława Hadyny w opracowaniu choreograficznym Elwiry Kamińskiej - powiedziała PAP Agnieszka Kukuła, rzecznik prasowy zespołu. - W programie przewidziane są pieśni, które rozsławiły +Śląsk+, między innymi +Karolinka+, +Szła dzieweczka+, +Starzyk+ oraz wspaniałe tańce: górali podhalańskich, trojak a w finale - krakowiak".
"Za co kochamy +Śląsk+? A więc, kochamy za niezwykle wysoki poziom artystyczny i pietyzm wobec dzieła Stanisława Hadyny, założyciela zespołu, reżysera i kompozytora - zauważyła w rozmowie z PAP etnolog dr Maria Lipok-Bierwiaczonek, od dziewiętnastu lat należąca do rady programowej zespołu. - Hadyna, który skomponował najpiękniejsze i najsłynniejsze pieśni +Śląska+: +Ondraszka+, +Karolinkę+, +Gdybym to ja miała+ czy +Helokanie+, inspirował się oryginalnym folklorem śląskim, tańcami i pieśniami związanymi z Górnym Śląskiem, Ziemią Cieszyńską i Beskidami. Kiedy został odsunięty od prowadzenia zespołu w roku 1968 r., nie zaprzestał swoich badań nad folklorem śląskim, ale nie tylko nad śląskim. I kiedy powrócił w 1990 r. i ponownie objął kierownictwo artystyczne zespołu +Śląsk+ zaproponował wiele nowych oryginalnych kompozycji, nawiązujących też do +pozaśląskich+ motywów i tematów, do innych polskich pieśni i tańców. One po dziś są w repertuarze. Uważam, że to właśnie dzięki Hadynie obecny zespół ma odwagę w podejmowaniu nowych tematów od muzyki klasycznej po opracowania oper, oratoriów i pieśni pasyjne" - dodała etnolog.
Według Lipok-Bierwiaczonek o wrażliwości zespołu i otwarciu na inne obszary kultury i religie świadczy na przykład udział "Śląska" w ubiegłorocznych obchodach 500-lecia reformacji; zespół stworzył z tej okazji nowy program, który był zaprezentowany w koncercie pieśni „Solus Christus”. "A przesłanie zespołu brzmiało następująco - przypomniała etnolog: +Chcemy wyrazić największy szacunek wobec dziedzictwa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, wobec znaczenia reformacji dla kultury Polski i Europy. Podczas tworzenia tego repertuaru współpracowaliśmy z przedstawicielami Kościoła luterańskiego oraz z artystami wyznania ewangelickiego+".
Jeden z największych polskich zespołów folklorystycznych - Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" powstał w 1953 roku. Pierwotna nazwa zespołu to Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Śląsk” i – po „Mazowszu” – był to drugi państwowy zespół o takim charakterze w Polsce.
Jego założycielem i następnie dyrektorem artystycznym był profesor Stanisław Hadyna (1919-1999). Był synem Jerzego Hadyny, nauczyciela muzyki, kompozytora oraz zbieracza pieśni ludowych. Stanisław Hadyna urodził się wprawdzie na Zaolziu, lecz jego przodkowie pochodzili z Wisły. Postanowił on założyć zespół, który oddałby całe bogactwo i oryginalność śląskiego folkloru. Ideą Hadyny i zespołu było prezentowanie wielowiekowego folkloru śląskiego, który mimo występowania na zróżnicowanym terenie - zachowuje swoiste, jemu tylko właściwe oblicze, jak np. charakterystyczne rytmy, zwroty, melodyczne tematy i teksty. Z czasem zespół włączył do swojego repertuaru inne polskie pieśni i tańce.
Można powiedzieć, że Hadyna przeprowadził gigantyczny "casting" ponieważ - jak podaje portal culture. pl - zgromadził 12000 kandydatów do zespołu, spośród których wybrał najbardziej uzdolnionych i wrażliwych młodych ludzi.
W latach 1953 – 1957 zespół tworzyło ponad stu chórzystów i tancerzy. W większości byli to amatorzy, nie mający wcześniej kontaktu z edukacja muzyczną. W założeniach Hadyny zespół miał liczyć prawie 300 osób – 140 w chórze, 60 w balecie i 80 w orkiestrze. Osiągnął on jednak tylko połowę z zakładanej liczby artystów.
Nad choreografią zespołu od początku czuwała towarzysząca przez wiele lat Hadynie Elwira Kamińska - pierwszy choreograf "Śląska" i jego baletmistrzyni. Teksty do wielu utworów pisane były przez Zdzisława Pyzika. Większość utworów skomponował lub aranżował Stanisław Hadyna. Współpracownikami prof. Hadyny byli m.in.: Alina Ilnicka, jako kierownik chóru oraz Józef Klimanek, jako kapelmistrz orkiestry.
Pierwszy oficjalny występ Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” odbył się 6 listopada 1954 w Warszawie w Hali Mirowskiej. Był to wielki sukces zespołu.
Od powstania zespołu jego stałą siedzibą jest pałac w Koszęcinie. "Śląsk" stąd wyruszał w swoje liczne trasy koncertowe w kraju i na całym świecie, odwiedzając m.in. takie kraje jak Algieria, Australia, Belgia, Bułgaria, Chiny, Dania, Egipt, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Izrael, ówczesna Jugosławia, Kanada, Korea, Mongolia, Meksyk, Norwegia, Rumunia, Tunezja, USA, Węgry, Wielka Brytania, Włochy i ZSRR.
"Zespół dał ponad siedem tysięcy koncertów dla ponad 25 milionów widzów, odwiedził 44 kraje na pięciu kontynentach. W swoim dorobku ma także 12 płyt wydanych w Złotej Kolekcji "Śląska" – wydawnictwa będącego kolekcją narodowej muzyki i pieśni. Pięć z nich posiada status Złotej, jedna Platynowej Płyty" - można przeczytać na stronie internetowej "Śląska".
Z zespołem współpracowali m.in. Wojciech Kilar, Ireneusz Łojewski, Czesław Płaczek czy Ryszard Pierzchała.
Uznanie polskiej i Światowej publiczności jak też wysokie oceny poziomu artystycznego "Śląska" przez muzykologów i krytyków muzycznych przyniosły zespołowi liczne nagrody i dyplomy honorowe, m.in. Śląską Nagrodę Muzyczną i Artystyczną; honorowy dyplom uznania Prezydenta USA; Platynowy Laur Umiejętności i Kompetencji "Ambasador Spraw Polskich"; Skrzydła Merkurego" - za promocję kultury polskiej i międzynarodowej na świecie; Złoty Medal Akademii Polskiego Sukcesu; oraz "Lux ex Silesia" – nagrodę Metropolity Katowickiego, arcybiskupa Damiana Zimonia.
Stanisław Hadyna zespołem kierował aż do swojej śmierci. Obecnie Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” nosi jego imię. 1 lipca 2006 r. przed siedzibą zespołu kompozytorowi został postawiony pomnik.
Przy Zespole Pieśni i Tańca "Śląsk" w roku 2005 utworzono instytucję rozpowszechniającą dziedzictwo kulturowe Śląska - Śląskie Centrum Edukacji Regionalnej. Od 2006 r. w jego ramach działa Międzynarodowa Letnia Szkoła Tańca Współczesnego, a od 2007 r. - Śląska Letnia Szkoła Wokalna i organizowane są Warsztaty Polskich Tańców Ludowych i Narodowych.
Obecnie dyrektorem Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk", który uzyskał w 2007 r. status narodowej instytucji kultury, jest Zbigniew Cierniak.
Anna Bernat (PAP)
abe/ jm/
