Obrazy Rafała Malczewskiego o tematyce industrialnej, nietypowej dla czasów tego artysty, można oglądać do końca lutego w Galerii Sztuki Polskiej 1800–1945 Muzeum Śląskiego w Katowicach.
Jak poinformowała we wtorek kierowniczka działu promocji placówki, Danuta Piękoś-Owczarek, w przestrzeni wystaw stałych umieszczono obrazy "Kamieniołom", "Niedziela", "Kondensatory w Chorzowie", a także "Pejzaż śląski". Ten ostatni, ukazujący połać eksploatowanej ziemi i zarysy obiektów przemysłowych na horyzoncie, stanowi istotne poszerzenie kolekcji sztuki dwudziestolecia międzywojennego Muzeum Śląskiego gromadzonej pod kątem ikonografii regionu. Został zakupiony do kolekcji w ubiegłym roku i po raz pierwszy jest prezentowany szerokiej publiczności.
Rafał Malczewski - malarz, pisarz, narciarz i taternik, syn Jacka – jest kojarzony głównie z dziełami o tematyce tatrzańskiej i zakopiańskiej, które w 1937 r. przyniosły mu Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury i złoty medal na Światowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Wsławił się jednak także cennymi, choć rzadko spotykanymi w polskiej kulturze tamtego czasu wizjami kolei, mostów, zapór rzecznych i rurociągów, a także kopalń i hut, hałd, kominów i biedaszybów.
Jego prace olejne i akwarelowe pod nazwą "Czarny Śląsk" pod koniec maja 1935 r. były prezentowane w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie, w grudniu natomiast można je było oglądać w sali recepcyjnej gmachu Sejmu Śląskiego i Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Pejzaż industrialny powrócił w jego twórczości raz jeszcze, w 1938 r., za sprawą finansowanego przez rząd pobytu artysty w Centralnym Okręgu Przemysłowym. Przywiezionych stamtąd kilkadziesiąt obrazów pokazano w grudniu w Instytucie Propagandy Sztuki jako Reportaż z COP-u. Od początku ta część spuścizny autora wywoływała różne reakcje: upatrywano w niej znamion czarnowidztwa w konfrontacji człowiek – maszyna lub finansjera – proletariat, ale też przypisywano jej rolę wyobrażeń propagandowych, wyrażających ambicje wielkomocarstwowej II RP.
Współcześni krytycy wizje artystyczne Rafała Malczewskiego związane z polskim krajobrazem górniczo-fabrycznym przyrównują do włoskiego malarstwa metafizycznego tamtej doby czy do dorobku niemieckiej Nowej Rzeczowości. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ aszw/
