28. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie
Jedno z największych wydarzeń muzycznych w świecie żydowskim – koncert „Szalom na Szerokiej” rozpoczął się w sobotę wieczorem w Krakowie. Wydarzenie, które wieńczy 28. Festiwal Kultury Żydowskiej (FKŻ), potrwa ok. siedem godzin.
Przesłaniem koncertu jest pokój. Każdego roku w wydarzeniu na ulicy Szerokiej na krakowskim Kazimierzu (dawna żydowska dzielnica Krakowa) uczestniczą tysiące osób z całego świata.
„Jak co roku powtarzam, że jesteśmy tu nie tylko dla muzyki, ale by uczcić pamięć i złożyć hołd wszystkim tym Żydom, którzy w Krakowie żyli przez 750 lat” – powiedział pomysłodawca i dyrektor FKŻ Janusz Makuch. Wraz z nim koncert zapowiadała Alicja Popiel z TVP Kraków.
Po Żydach, którzy między 1939 a 1945 r. zostali wymordowani – mówił Makuch – w Krakowie pozostały piękne kamienice, siedem przecudnych synagog, dwa piękne cmentarze, przy czym cmentarz Remuh (Remu) jest jednym z najstarszych cmentarzy w Europie. „Jedyne co możemy zrobić dzisiaj, to pamiętać ilekroć przekraczamy próg Kazimierza. I myślę, że powinniśmy robić wszystko, by (...) zwalczyć w sobie jakąkolwiek pokusę antysemityzmu, antypolonizmu” – powiedział.
Zwrócił też uwagę, że Żydzi mieszkający przed wojną w Krakowie, w Europie Środkowej i Wschodniej stworzyli „cenną” cywilizację aszkenazyjską - na co dzień posługiwali się językiem jidysz. Przed wojną w Krakowie mieszkało 64 tys. Żydów, którzy stanowili jedną czwartą mieszkańców miasta.
Wśród gwiazd tegorocznego koncertu "Szalom na Szerokiej" są artyści z Brooklynu: Frank London, Eleanor Reissa i Klezmer Brass Allstars – grupa występuje pod nazwą Vilde Mekhaye. Na repertuar zespołu składają się zarówno zapomniane pieśni, jak i klezmerskie szlagiery, piosenka aktorska, a także utwory zaangażowane, opowiadające o sytuacji kobiet i o polityce. Swój pierwszy album zatytułowany Vilde Mekhaye (ang. Wild Ecstasy) zespół wydał w czerwcu 2016 r.
Eleonora Reissa jest aktorką, pisarką, śpiewa w języku jidysz. Znajomość jidysz oraz muzyki klezmerskiej wyniosła z domu rodzinnego. Z kolei Frank London w młodości słuchał rocka i Franka Zappy, a w domu rozmawiał wyłącznie po angielsku. Wraz z upływem czasu zaczął doceniać klezmerskie dziedzictwo przodków.
„Połączenie aktorskiego talentu Eleanor i klezmerskiego szaleństwa bandu Klezmer Brass Allstars pod przywództwem Franka to projekt, który trafia prosto w serce” – napisali organizatorzy w katalogu, poświęconym 28. FKŻ.
W programie tegorocznego „Szalom na Szerokiej” jest też występ m.in. izraelskiego wirtuoza saksofonu, pochodzącego z Etiopii, Abatta Barihuna; oraz Jazz Bandu Młynarski-Masecki - pianista Marcin Masecki oraz wokalista Emil Młynarski powołali do życia zespół odwołujący się do starej tradycji polskich orkiestr jazzowych międzywojnia.
28. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie rozpoczął się 22 czerwca. Jego tematem przewodnim był Syjon. W programie znalazło się 260 wydarzeń - koncerty, warsztaty, wykłady, pokazy filmowe, wystawy, zwiedzania.
Festiwalowe centrum mieściło się w zabytkowej żydowskiej kamienicy przy ul. św. Sebastiana 32/2. Budynek został kupiony przez rodzinę Bosaków w 1910 r. Cała liczna rodzina mieszkała tam do czasu przeniesienia do getta w 1941 r. Józef Bosak, który jako jeden z nielicznych członków rodziny przeżył wojnę, wyemigrował do Izraela w 1949 r. Organizatorzy FKŻ mogli użytkować kamienicę dzięki uprzejmości potomków Józefa.
28. FKŻ objął honorowym patronatem prezydent RP Andrzej Duda.(PAP)
autor: Beata Kołodziej
bko/ mhr/
