Bohdan Urbankowski. Fot. PAP/P. Polak
Teatr Dramatyczny w Płocku przygotował cykl wydarzeń nawiązujących 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Wśród nich znajdą się m.in. prapremiera sztuki Bohdana Urbankowskiego „Gwiazdy rdzewieją na dnie Wisły” i wystawa „Stąd nasz ród”, poświęcona rodom Szembeków i Fredrów.
„Rolą teatru jest to, co dumnie nazywa się pieczą nad naszą kulturą narodową, nad naszą tradycją, która jest częścią kultury i tradycji europejskiej” – podkreślił Marek Mokrowiecki, dyrektor płockiego Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego.
Mokrowiecki jest reżyserem sztuki „Gwiazdy rdzewieją na dnie Wisły”, którą Bohdan Urbankowski napisał na 100-lecie niepodległości Polski specjalnie dla płockiej sceny. Prapremiera spektaklu, który opowiada o losach trzech młodych Polaków, oficerów i ich wojennych miłości, na tle wydarzeń 1920 r., Cudu nad Wisłą i obrony Płocka przed armia bolszewicką, odbędzie się 6 października.
„Bohaterami sztuki, w której znajdują się także wątki dotyczące Płocka i pięknej karty miasta z roku 1920 r., są postacie historyczne” – zaznaczył Mokrowiecki.
Wśród osób, jakie pojawiają się w sztuce są m.in. marszałek Józef Piłsudski, a także mjr Janusz Mościcki – w sierpniu 1920 r. dowódca obrony przyczółku płockiego mostu przez Wisłę oraz Janina Landsberg – wówczas 16-letnia sanitariuszka, która w okolicach przeprawy przez rzekę powstrzymywała cofających się żołnierzy polskich i prowadziła ich do boju.
Armia bolszewicka zaatakowała Płock 18 sierpnia 1920 r. Walka o miasto i przyczółek mostu przez Wisłę trwała 21 godzin. W obronie oprócz żołnierzy uczestniczyli także płocczanie, w tym kobiety i dzieci. Na ulicach wzniesiono barykady. W bitwie zginęło około 300 osób, a 300 do 400 obrońców zostało rannych. Najmłodszym poległym był 14-letni harcerz Antolek Gradowski. W kwietniu 1921 r. podczas wizyty w Płocku marszałek Piłsudski uhonorował miasto Krzyżem walecznych. Najwyższe odznaczenia wojskowe otrzymali też jego obrońcy, w tym najmłodsi.
Po prapremierze sztuki „Gwiazdy rdzewieją na dnie Wisły” - 10 października - w Towarzystwie Naukowym Płockim odbędzie się sesja naukowa „Patriotyzm jako dzieło sztuki – Kultura a niepodległość w twórczości Bohdana Urbankowskiego”. Jednym z prelegentów będzie prof. Kazimierz Świegocki, który wygłosi odczyt „Kultura narodowa w filozoficznej myśli Bohdana Urbankowskiego”. Organizatorem konferencji jest płocki Teatr Dramatyczny, a patronem honorowym tego wydarzenia marszałek Mazowsza.
Bohdan Urbankowski (ur. 1943 r.) jest filozofem, poetą, eseistą i dramaturgiem, doktorem nauk humanistycznych. W czasach PRL związany był z opozycją niepodległościową, współredagując m.in. podziemne wydawnictwa. W latach 80. XX wieku, gdy po wprowadzeniu stanu wojennego został zwolniony z pracy w Polskim Radio, był kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego w Płocku. W okresie rządu premiera Jana Olszewskiego pełnił funkcję doradcy ds. kultury i wychowania w MON. Wydał ponad 50 książek, wśród których są m.in. tomy poetyckie, dramaty, eseje, a także prace filozoficzne.
W ramach obchodów 100-lecia niepodległości Polski płocki Teatr Dramatyczny zaprezentuje również wystawę „Stąd nasz ród”, autorstwa Władysława Ryszarda Szeląga, prezesa Towarzystwa Historycznego im. Szembeków. Ekspozycja poświęcona rodom Szembeków i Fredrów, której wernisaż odbędzie się 12 października, została przygotowana na 230. rocznicę urodzin gen. Piotra Szembeka (1788-1866) oraz 225. rocznicę urodzin pisarza i poety Aleksandra Fredry (1793-1876).
Na wystawie zaprezentowane zostaną m.in. dokumenty i fotografie archiwalne, w tym także dotyczące Jana Szembeka (1881-1945), dyplomaty, wiceministra spraw zagranicznych w okresie II RP - od 1932 r. oraz miejsca jego urodzenia w Porębie Żegotach pod Krakowem.
Wspominając o wystawie, Mokrowiecki przypomniał o związkach rodu Szembeków z Płockiem, w tym poprzez biskupa płockiego Jerzego Józefa Szembeka (1851-1905). „To on właśnie dokonał wielkiej renowacji naszej katedry” – dodał dyrektor płockiej teatru Dramatycznego, nawiązując do przeprowadzonej w latach 1901-03 przebudowy płockiej bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, gdzie pochowani są m.in. średniowieczni władcy Polski – Władysław I Herman i jego syn, Bolesław III Krzywousty.
Przy okazji płockiego wernisażu wystawy „Stąd nasz ród” zaplanowano także wykład „Szembekowskie ślady w dziejach Polski” autorstwa Władysława Ryszarda Szeląga, prezesa Towarzystwa Historycznego im. Szembeków, które działa od 1990 r. (PAP)
mb/ agz/
