Przekład dramatu Zbigniewa Herberta „Jaskinia filozofów” ukazał się niedawno na ukraińskim rynku. Wydanie tłumaczenia Łarysy Andrijewskiej wsparliśmy w ramach Programu Translatorskiego ©POLAND – poinformowano we wtorek na Twitterze Instytutu Książki (IK).
Wyjaśniono, że "Piecziera fiłosofiw", jak brzmi ukraiński tytuł, wyszła nakładem kijowskiej oficyny Anetta Antonenko Publishers.
Książka ma objętość 64 stron i kosztuje ok. 117 hrywien.
Przypomniano, że "+Jaskinia filozofów+ to poetycki dramat Zbigniewa Herberta z 1956 r. (pierwodruk +Twórczość+, 1956 nr 9)", a "akcja sztuki rozgrywa się w Atenach czasów Sokratesa i ukazuje ostatnie trzy dni życia greckiego filozofa".
"Zasadniczy temat utworu Herbert zaczerpnął z platońskich +Dialogów+ (zwłaszcza z +Fedona+ i +Kritona+), ale zbudował odmienny od klasycznego wizerunek Sokratesa. Bohater dramatu Herberta zachowuje postawę etyczną greckiego filozofa, tzn. przyjmuje niesprawiedliwy wyrok, odrzuca pokusę ucieczki z więzienia i godnością wypija cykutę" - napisano. "Inaczej jednak niż historyczny Sokrates przeżywa kryzys filozoficzny. Na kilkadziesiąt godzin przed śmiercią przekonuje się bowiem, że głoszona przez niego nauka zawarta w równaniu +rozum = dobro = szczęście+ nie wytrzymuje próby życia" - czytamy na stronie IK.
Wyjaśniono, że "Sokratesa odwiedza Wysłannik Rady i posługując się jego własną metodą dochodzenia do prawdy udowadnia fałsz, zaś konsekwencją jego rozumowania jest zło, które uderza w filozofa". "Z kolei uczniowie Sokratesa przekonują mistrza, że mądrość nie może zmienić przeznaczenia, a wiedza – złagodzić ludzkiego lęku" - napisano.
"Fałszywy dowód Wysłannika Rady spotyka się z milczeniem Sokratesa. Natomiast odpowiedzią na argumenty uczniów będzie wezwanie filozofa do szukania w świecie ładu i nie konfrontowanie się z jego tajemnicą. Właściwym narzędziem jej poznania, a może także źródłem ocalenia przed złem i lękiem, jest w +Jaskini+ poezja" - podkreślono.
Zwrócono uwagę, że "to dzięki samotnym monologom o wielkim ładunku lirycznym Sokrates Herberta sonduje otchłanie zła (wewnętrzna walka z Dionizosem) i odsłania transcendentny wymiar ludzkiego istnienia (modlitwa do bezimiennego boga o cechach Apollina i Chrystusa)". "W ten sposób przygotowuje się na śmierć, którą przyjmie w spokoju" - wyjaśniono.
Prapremiera "Jaskini filozofów" w reż. Noemi Korsan odbyła się w na scenie Teatru Dramatycznego w Warszawie w lutym 1961 r. (był to dyplom reżyserski absolwentów PWST).
Przypomniano, że Łarysa Andrijewska "ze wsparciem Programu Translatorskiego ©POLAND" przełożyła m.in. "Wojnę polsko-ruską" Doroty Masłowskiej (Charków, 2006), "Opowiadania i nowele" Bolesława Prusa (Kijów, 2017) i zbiór opowiadań Pawła Huellego "Mercedes-Benz" (Kijów, 2020).(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ pat/
