Obraz "Matka Boska z dmuchawcem". Źródło: strona diecezji bielsko-żywieckiej
Decyzja o konserwacji pochodzącego z początku XVI w. obrazu Matki Bożej z dmuchawcem z kościoła w Kończycach Małych została podjęta w ostatniej chwili – powiedział ks. Szymon Tracz, odpowiedzialny w diecezji bielsko-żywieckich za konserwacje sztuki sakralnej.
„Wykonane w różnym świetle zdjęcia późnogotyckiej tablicy pozwoliły określić stan zachowania. Niestety w dramatycznej sytuacji jest podobrazie” – powiedział ks. Tracz.
Duchowny dodał, że bardzo mocno zniszczone są deski. „Wilgoć stała się przyczyną ich spudrowania, a bezlitosne drewnojady pozostawiły po sobie spore obszary żerowisk. W niektórych miejscach będzie potrzeba wykonanie duże fragmenty nowych uzupełnień. Szczęśliwie, wręcz prawie cudownie, zachowało się lico obrazu. Na czas prowadzonych prac przy odwrocie zostało zabezpieczone specjalistyczną bibułką japońską” – dodał.
Prace konserwatorsko-badawcze obrazu prowadzi dziekan wydziału konserwacji i restauracji dzieł sztuki ASP w Krakowie Marta Lempart-Geratowska.
Ks. Szymon Tracz powiedział, że podczas prac wykonano m.in. zdjęcia rentgenowskie i w podczerwieni. „Pokazały one warsztat przygotowawczy twórcy obrazu. Uwidoczniony na zdjęciach rysunek wstępny dowodzi, że był to ktoś o wybitnym talencie. Miał bardzo sprawną rękę. Kreska rysunku prowadzona jest niezwykle swobodnie. Malarz na wcześniej przygotowany grunt nanosił tylko to, co było dla niego niezbędne. Widać, jak w czasie powstawania dzieła, zmieniał lub dopracowywał szczegóły, bazując tylko na wcześniej naniesionych konturach” - wskazał.
Duchowny powiedział, że na obecnym etapie prac konserwatorskich naukowcy skłonni są wykluczyć środowisko krakowskie jako miejsce powstania dzieła. „Być może był to któryś z dobrych warsztatów wrocławskich lub działających na terenie ówczesnych Moraw. Niezależnie od miejsca powstania tablicy, bardzo wysoki poziom artystyczno-technologiczny dzieła świadczy, iż była to fundacja iście królewska, przeznaczona zapewne do świątyni o wysokiej randze” – podkreślił.
Obraz Matki Bożej z dmuchawcem był konserwowany 55 lat temu.
Parafia w Kończycach, dziś już nie wiadomo, czy Wielkich, czy Małych, wzmiankowana była w XIV w. W okresie reformacji tamtejszy drewniany kościół przejęli protestanci. W połowie XVII w. wrócił do katolików. W 1713 r. w jego miejscu została wzniesiona murowana świątynia. Samodzielna parafia w Kończycach Małych powstała w 1909 r. 90 lat później miejscowy kościół został ustanowiony lokalnym sanktuarium maryjnym.
W ołtarzu głównym kościoła umieszczony znalazł się XVI-w. wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. Kończycka Madonna w prawej ręce dzierży dmuchawiec. Obraz jest wysoki na 175 cm i szeroki na 145,5 cm. Dzieło uważane jest przez specjalistów za jedno z najcenniejszych w polskiej sztuce późnogotyckiej. Zachowane w oryginalnych gniazdach zawiasy świadczą, iż tablica stanowiła pierwotnie część środkową tryptyku. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ agz/
