Tomas Venclova. 2015 r. Fot. PAP/R. Guz
80. urodziny litewskiego poety i eseisty Tomasa Venclovy obchodził w niedzielę Ośrodek „Pogranicze” w Sejnach (Podlaskie), który w 2001 roku przyznał mu tytuł „Człowieka Pogranicza”. Spotkanie odbyło się w Białej Synagodze w Sejnach, tuż przy polsko-litewskiej granicy.
Tomas Venclova obchodzi w tym roku jubileusz 80-lecia. Główne obchody odbyły się we wrześniu w Wilnie. Ośrodek „Pogranicze” - sztuk, kultur, narodów w Sejnach także postanowił uczcić to wydarzenie. Venclova przyjechał do Sejn na zaproszenie dyrektora ośrodka Krzysztofa Czyżewskiego.
Czyżewski powiedział podczas jubileuszu, że dobrze jest mieć Polakom takiego Litwina za sąsiada jak Tomas Venclova.
„Tomas Venclova to nasz człowiek pogranicza, więc pomyślałem, że skoro jubileusz odbył się w Wilnie, to też musi się odbyć i po tej stronie tego pogranicza. Wobec Tomasa mamy ogromny dług sąsiedzki, to człowiek, który bardzo wiele zrobił, aby pogranicze polsko-litewskie było prawdziwie dobrym sąsiedztwem” - powiedział Krzysztof Czyżewski.
Czyżewski dodał, że Venclova to także jeden z ostatnich obywateli Wielkiego Księstwa Litewskiego. Tomas Venclova powiedział, że Wielskie Księstwo Litewskie było państwem wielonarodowym, znanym z tolerancji religijnej i otwartym dla cudzoziemców. ”Różnorodność, to chyba najciekawsze co nam pozostało z Wielkiego Księstwa Litewskiego” - dodał litewski intelektualista.
Dyrektor Ośrodka „Pogranicze” powiedział, że bardzo rzadko można spotkać takiego człowieka, twórcę, który rozszerza granice naszego świata i buduje wspólną przestrzeń duchową graniczących ze sobą społeczeństw.
Tomas Venclova jest jednym z pięciu osób, które zostały wyróżnione tytułem „człowieka Pogranicza. Nagroda przyznawana jest przez ośrodek "Pogranicze" od 1999 r. wybitnemu europejczykowi, który swym życiem i twórczością szczególnie przyczynił się do popularyzacji etosu pogranicza. Pierwszą nagrodzoną osobą był Jerzy Ficowski. Wśród wyróżnionych są jeszcze: estoński kompozytor muzyki religijnej Arvo Part, dziennikarz i publicysta Bohdan Osadczuk oraz włoski pisarz i felietonista Claudio Magris.
Tomas Venclova urodził się 11 września 1937 roku w Kłajpedzie. Ukończył filologię na Uniwersytecie Wileńskim, a następnie semiotykę i literaturę rosyjską na uniwersytecie w Tartu. W latach 70. angażował się w działalność litewskiej i rosyjskiej opozycji antykomunistycznej. Działał m.in. w litewskim ruchu obrony praw człowieka, współtworzył litewską filię Komitetu Obrony Praw Człowieka. Zagrożony represjami, w 1977 roku wyemigrował na stałe do Stanów Zjednoczonych, za co pozbawiono go obywatelstwa ZSRR. W USA prowadził zajęcia na Uniwersytecie w Berkeley oraz Uniwersytecie Yale.
Jest autorem licznych publikacji tłumaczonych na wiele języków. W języku polskim ukazały się m.in.: "Dialog o Wilnie" (wspólnie z Czesławem Miłoszem), "Siedem wierszy", "Rozmowa w zimie", "Kształty nadziei", "Aleksander Wat: obrazoburca", "Niezniszczalny rytm: eseje o literaturze". Jest także autorem licznych przekładów polskiej poezji na język litewski. Przełożył m.in. wiersze Herberta, Miłosza, Norwida oraz Szymborskiej. (PAP)
autor: Jacek Buraczewski
bur/ bos/
