Obraz „Żydówka z cytrynami” Aleksandra Gierymskiego w Muzeum Śląskim w Katowicach. Fot. PAP/A. Grygiel
Dwa bardzo podobne obrazy Aleksandra Gierymskiego będą od piątku prezentowane w Muzeum Śląskim w Katowicach. Ciekawa historia tych dzieł będzie też okazją do opowieści o odzyskiwaniu strat wojennych i konserwacji dzieł sztuki.
Niemal identyczne portrety o niezwykłej autentyczności i głębi psychologicznej należą do nurtu realistycznego, dokumentującego życie biednych dzielnic miasta. Gierymski, zainspirowany czarno-białą fotografią przekupki z koszami owoców, namalował dwa bardzo podobne obrazy znane pod tytułami: „Żydówka z cytrynami”, „Pomarańczarka”, „Przekupka warszawska”, „Owocarka”.
Przed II wojną światową jeden z nich znajdował się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, a po upadku powstania warszawskiego został wywieziony. Drugi pochodzi ze zbiorów znanego kolekcjonera – Ignacego Korwin Milewskiego - który odsprzedał go w 1924 r. do antykwariatu Abe Gutnajera w Warszawie, skąd pięć lat później trafił do Muzeum Śląskiego.
W latach 1962–1980 katowicki obraz zastępował w Muzeum Narodowym w Warszawie zaginione dzieło. Cztery lata po restytucji Muzeum Śląskiego – w 1988 r. - powrócił do Katowic i stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli kolekcji malarstwa polskiego.
Przyczynił się też do odnalezienia warszawskiego obrazu. W 2010 r. dzieło o tym tytule trafiło do jednego z hamburskich domów aukcyjnych, którego pracownicy zwrócili się do Muzeum Śląskiego z prośbą o konsultację. W wyniku działań podjętych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych obraz został odzyskany do zbiorów warszawskich w lipcu 2011 r. Dzięki pieczołowitej konserwacji udało się przywrócić mu pierwotną świetność.
Ekspozycji „Pomarańczarka – kopia czy replika?”, prezentowanej do 17 lipca, będą towarzyszyć spotkania przybliżające zagadnienia odzyskiwania strat wojennych oraz tajniki konserwacji dzieł prowadzone przez specjalistów w tych dziedzinach. Dla najmłodszych przygotowano warsztaty zainspirowane obrazem Aleksandra Gierymskiego, a dla miłośników zagadek - konkurs wymagający wnikliwego „oka”.
Prace Aleksandra Gierymskiego (1850-1901) - malarza, rysownika - są zaliczane do nurtu realistycznego, jest uznawany za prekursora polskiego impresjonizmu. (PAP)
lun/ par/
