Dyrektor teatru Jan Klata podczas próby spektaklu "Akropolis" wg. Stanisława Wyspiańskiego. Fot. PAP/J. Bednarczyk
W 2013 r. głośno było o zmianach personalnych w teatrach i instytucjach teatralnych. Jan Klata został dyrektorem Starego Teatru, Grzegorz Jarzyna na kilka miesięcy przestał być dyrektorem TR Warszawa, a na fotelu szefa Instytutu Teatralnego Macieja Nowaka zastąpi Dorota Buchwald.
1 stycznia 2013 roku fotel szefa krakowskiego Starego Teatru objął Jan Klata, powołany na to stanowisko przez ministra kultury. Klata zastąpił na stanowisku Mikołaja Grabowskiego. Jeszcze przed objęciem stanowiska Klata zapowiadał, że chce tworzyć teatr kuratorski, robić rzeczy, których jeszcze w Starym nie robiono.
Nie wszystkim się to spodobało - w listopadzie br. grupa widzów usiłowała w Starym Teatrze przerwać przedstawienie "Do Damaszku" w reż. Klaty, a kilka dni później w mediach pojawiły się informacje o tym, że z udziału w spektaklu "Nie–Boska Komedia" w reżyserii Oliviera Frljicia zrezygnowało siedmioro z 18 obsadzonych w nim aktorów: Anna Dymna, Bolesław Brzozowski, Mieczysław Grąbka, Tadeusz Huk, Ryszard Łukowski, Jacek Romanowski i Krzysztof Zawadzki. W mediach pojawiły się też informacje o tym, że ze Starego Teatru odchodzi Anna Polony.
1 stycznia 2013 roku fotel szefa krakowskiego Starego Teatru objął Jan Klata, powołany na to stanowisko przez ministra kultury. Klata zastąpił na stanowisku Mikołaja Grabowskiego. Jeszcze przed objęciem stanowiska Klata zapowiadał, że chce tworzyć teatr kuratorski, robić rzeczy, których jeszcze w Starym nie robiono.
Minister kultury Bogdan Zdrojewski ocenił, że "protesty przeciwko określonej polityce, np. repertuarowej, mają swoje granice i nie powinny szkodzić życiu artystycznemu, wolności artystycznej, uprawianemu zawodowi". Próby nad "Nie-Boską Komedią" zostały jednak zawieszone - dyrekcja Starego tłumaczyła tę decyzję "koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu pracy w teatrze".
Od początku roku głośno było także o sytuacji w TR Warszawa. Jego wieloletni szef Grzegorz Jarzyna nie zgodził się na warunki zaproponowanego mu przez m.st. Warszawa nowego kontraktu dyrektorskiego. W związku z tym od stycznia nie pełnił już tej funkcji. Przez kilka miesięcy trwała patowa sytuacja, co jakiś czas odbywały się spotkania urzędników m.st. Warszawa i ministra kultury z Jarzyną oraz zastępcą dyrektora ds. organizacyjnych i finansowych TR Warszawa Wojciechem Gorczycą.
W listopadzie ogłoszono, że miasto - za pośrednictwem Biura Kultury i jego nowego dyrektora Tomasza Janowskiego - rozwiązało problemy. Wojciech Gorczyca został dyrektorem naczelnym TR Warszawa, a dyrektorem artystycznym Grzegorz Jarzyna. Miasto st. Warszawa zapewniło, że zagwarantuje teatrowi siedzibę i fundusze na produkcję nowych spektakli. Dzięki dotacji celowej, którą ma przyznawać miasto wspólnie z ministerstwem kultury, TR Warszawa będzie mogło produkować od po 2 - 3 premierowe spektakle rocznie.
We wrześniu media obiegła wiadomość, że minister kultury ogłosił konkurs na stanowisko dyrektora Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
Szefem Instytutu od początku jego istnienia jest Maciej Nowak, ale jego aktualny kontrakt kończy się w tym roku. Konkurs na dyrektora Instytutu Teatralnego w Warszawie wygrała Dorota Buchwald, która od stycznia oficjalnie przejmie fotel po Nowaku. Buchwald od 1997 roku kierowała Pracownią Dokumentacji Teatru, która do 2003 roku działała przy Związku Artystów Scen Polskich, a potem została częścią Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
Z kolei krytyk teatralny i wieloletni redaktor Telewizji Polskiej Wojciech Majcherek został kierownikiem nowo powołanej Redakcji Teatru, odpowiedzialnej za Teatr Telewizji. "Teatr Telewizji jest instytucją polskiej kultury. W naszym perspektywicznym myśleniu o tym, co chcemy dalej robić, bardzo istotne są trzy rocznice. Chciałbym, żeby były dla nas inspiracją w dalszej pracy" - mówił w listopadzie. Chodzi o przypadającą w 2015 roku 250. rocznicę powstania Teatru Narodowego w Warszawie, 100. rocznicę urodzin Tadeusza Kantora i dwie rocznice szekspirowskie: w przyszłym roku przypada 450. rocznica urodzin Szekspira, w 2016 roku - 400. rocznica śmierci Szekspira.
Rok 2013 mija także pod znakiem obchodów 100-lecia Teatru Polskiego w Warszawie. Rozpoczęły się premierą "Irydiona" w reżyserii Andrzeja Seweryna. Teatr Polski przyjął też imię założyciela i wieloletniego dyrektora sceny Arnolda Szyfmana. Ważną premierą na deskach Polskiego było czerwcowe wystawienie spektaklu "Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" - ostatniej sztuki Sławomira Mrożka. Przedstawienie wyreżyserował Jarosław Gajewski. Na spektaklu obecny był autor, którego sztuki wystawiane były na deskach Teatru Polskiego aż dziesięć razy, w tym cztery - prapremierowo.
125-lecie obchodził Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi. Powstał jako stała scena polska w 1888 roku z inicjatywy Łucjana Kościeleckiego. Pracowali w nim m.in. Aleksander Zelwerowicz, Leon Schiller, Stanisława Wysocka, Karol Adwentowicz, Stefan Jaracz, Bolesław Leśmian, Władysław Krasnowiecki, Ludwik Solski, Juliusz Osterwa, Lidia Zamkow, Janusz Warmiński, Jerzy Grzegorzewski. Na tej scenie występowali m.in. Andrzej Łapicki, Aleksander Bardini, Jadwiga Chojnacka, Jacek Woszczerowicz czy Zofia Mrozowska.
Rok 2013 mija także pod znakiem obchodów 100-lecia Teatru Polskiego w Warszawie. Rozpoczęły się premierą "Irydiona" w reżyserii Andrzeja Seweryna. Teatr Polski przyjął też imię założyciela i wieloletniego dyrektora sceny Arnolda Szyfmana. Ważną premierą na deskach Polskiego było czerwcowe wystawienie spektaklu "Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" - ostatniej sztuki Sławomira Mrożka.
Aktor, reżyser i szef Teatru Żydowskiego Szymon Szurmiej skończył 90 lat. "Dla niektórych fenomenem jest, że mam 90 lat i nadal pracuję. Ale ja nie mam czasu, żeby się nad tym zastanawiać. Czekają na mnie nowe sztuki, przez cały czas gram. Jestem już na scenie 50 lat. W ludzkim życiu - to dość dużo, ale dla historii - to prawie nic" - mówił w wywiadzie dla PAP Szurmiej.
15 sierpnia zmarł Sławomir Mrożek - wybitny pisarz, dramaturg, rysownik, publicysta, krytyk teatralny, autor scenariuszy. Był najczęściej grywanym w kraju i za granicą polskim dramaturgiem współczesnym, a w Polsce przez lata jednym z najpoczytniejszych prozaików. Jego twórczość, m.in. "Tango", przekładana była na kilkanaście języków.
Odeszli także m.in. Maciej Korwin - polski reżyser teatralny, dyrektor Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni w latach 1995-2013; aktor, reżyser i pedagog Aleksander Bednarz, który zagrał m.in. w "Psach" Władysława Pasikowskiego, a od 1989 roku był związany z Teatrem im. Jaracza w Łodzi; aktor Jerzy Nowak, związany przez kilkadziesiąt lat z krakowskim Narodowym Starym Teatrem, który ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu "Ja jestem Żyd z +Wesela+"; Halina Kuźniakówna, wieloletnia aktorka Starego Teatru w Krakowie, która grała m.in. Solange w "Lecie z Nohant" Jarosława Iwaszkiewicza i Klarę w "Ślubach panieńskich" Aleksandra Fredry; reżyser Krzysztof Nazar, związany m.in. z Operą Krakowską. (PAP)
agz/ ls/
