„Juta, domy, republika. Przemysłowiec i reformator społeczny Max Bahr (1848-1930) z Landsbergu nad Wartą” – to tytuł wystawy, którą od poniedziałku można oglądać w holu budynku głównego Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wlkp.
Ekspozycja to wspólny projekt Brandenburskiego Głównego Archiwum Krajowego w Poczdamie (Niemcy) i gorzowskiej książnicy. Jej otwarcie nastąpiło w poniedziałek (25 października br.). Wystawa miała premierę w Gorzowie Wlkp. (przed wojną Landsberg), rodzinnym mieście Maxa Bahra, dokładnie w dniu jego 173. rocznicy urodzin - poinformowała gorzowska biblioteka.
Ekspozycja przygotowana została w formie plansz, wystawionych w holu biblioteki. Zawierają one informacje biograficzne, dotyczące działalności gospodarczej, społecznej oraz politycznej rodziny Bahrów. Przygotowane zostały na podstawie zbiorów pochodzących m.in. z Brandenburskiego Głównego Archiwum Krajowego w Poczdamie, Archiwum Państwowego w Gorzowie Wielkopolskim oraz archiwum rodziny. Przygotowując wystawę wykorzystano wiele materiałów naturalnych kojarzących się z fabryką juty Maxa Bahra; to m.in. surowa juta, worki jutowe z nadrukiem, materiał i sznurki jutowe) stanowiące tło wystawy.
"Wystawa jest zwieńczeniem projektu, który nasza biblioteka rozpoczęła w sierpniu 2019 r. i tym samym odkryła na nowo sylwetkę landsberskiego przedsiębiorcy, filantropa oraz reformatora. Czasy się zmieniły, a wartości wyznawane przez Bahra pozostają nadal aktualne" – powiedziała kier. Działu Zbiorów Regionalnych WiMBP w Gorzowie Grażyna Kostkiewicz-Górska.
W ramach projektu Biblioteka Herberta zorganizowała polsko-niemieckie seminarium z udziałem prelegentów z Niemiec upamiętniające Maxa Bahra i jego myśl obywatelską, a także z myślą o młodych mieszkańcach naszego miasta – grę miejską i wycieczki śladami przedsiębiorcy, wciąż obecnymi w Gorzowie. Ukoronowaniem projektu było wydanie polskiego tłumaczenia książki Maxa Bahra.
W trakcie realizacji projektu okazało się, że archiwum w Poczdamie niezależnie, w tym samym czasie, przygotowuje wystawę o życiu i działalności Maxa Bahra. Postać przedsiębiorcy i promowane przez niego idee stały się pretekstem do nawiązania współpracy obu instytucji przy dalszych pracach nad przygotowaniem wystawy.
Jak można przeczytać w katalogu wystawy, Max Bahr z Landsbergu nad Wartą miał znaczący wpływ na historię Brandenburgii na przełomie XIX i XX w. Jako kupiec rozwinął produkcję wyrobów z juty. Od 1905 r. jego fabryka była największym pracodawcą w regionie. Nawiązał szerokie kontakty biznesowe i osobiste na całym świecie, dzięki nim ruszył na podbój Ameryki i Indii.
Wraz z sukcesem przedsiębiorstwa Bahr podjął się budowy setki mieszkań dla robotników, Łaźni Miejskiej i Domu Działalności Społecznej jako centrum życia społecznego mieszkańców. Z poświęceniem angażował się w poprawę warunków życia swoich pracowników, w stwarzanie równych szans społecznych i wspieranie awansu społecznego kobiet.
W ramach działalności w liberalnej Niemieckiej Partii Demokratycznej Max Bahr był członkiem pierwszej kadencji Reichstagu w okresie Republiki Weimarskiej do 1924 r., poświęcając się przede wszystkim polityce społecznej i mieszkaniowej. Aż do śmierci w 1930 r. był zagorzałym zwolennikiem republiki.
Wybudowana przez przemysłowca łaźnia publiczna, fabryka oraz domy dla robotników do dnia dzisiejszego są ważnym elementem współczesnego Gorzowa. (PAP)
Autor: Marcin Rynkiewicz
mmd/ aszw/
