Jeremi Astaszow podczas finału VII edycji Konkursu Fotografii Teatralnej w siedzibie Instytutu Teatralnego w Warszawie. Fot. PAP/L. Szymański
Jeremi Astaszow i Bartłomiej Barczyk w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu” oraz Maurycy Stankiewicz w kategorii „zestaw dokumentacyjny z przedstawienia” zostali laureatami 7. Konkursu Fotografii Teatralnej. Wręczenie nagród odbyło się w piątek w Instytucie Teatralnym (IT) w Warszawie.
"Spośród ponad 1 tys. 200 nadesłanych zdjęć jury wskazało jako najlepsze prace Jeremiego Astaszowa i Bartłomieja Barczyka w kategorii +teatralne zdjęcie sezonu+ oraz prace Maurycego Stankiewicza w kategorii +zestaw dokumentacyjny z przedstawienia+, którego premiera odbyła się w sezonie 2020/21" - czytamy w informacji IT. im. Zbigniewa Raszewskiego przesłanej PAP.
Jak podkreślono, "7. edycja KFT nie należała do najłatwiejszych". "Sezon 2020/21 okazał się dla polskiego życia teatralnego jeszcze większym wyzwaniem niż pierwsza fala pandemii COVID-19. Ograniczona działalność teatrów, utrudnienia związane z limitami miejsc na widowni, niepewność - to wszystko unieważniło wiele premier i teatralnych wydarzeń" - napisano. "Mimo to do tegorocznego konkursu zgłosiło się aż 76 fotografek i fotografów" - zaznaczono.
Laureatów wyłoniło jury w składzie: Łukasz Gaweł, Katarzyna Fazan, Jadwiga Majewska, Iga Niewiadomska i Tobiasz Papuczys.
"Obawialiśmy się, że zgłoszeń będzie niewiele, a w kategorii +zestaw dokumentacyjny z przedstawienia+ może nie być ich wcale. Po raz pierwszy w historii konkursu ponad 90 proc. formularzy przyszło z datą stempla ostatniego dnia trwania naboru do tegorocznej edycji" - powiedziała koordynatorka konkursu Joanna Biernacka-Płoska, cytowana w informacji.
Zaznaczyła, że "w zestawieniu ponad tysiąca fotografii jak w soczewce widać dominujące trendy estetyczne, tematy i emocje". "Dużo jest w tegorocznych zdjęciach skrajnych emocji, gwałtownego ruchu, krzyku, cierpienia. Dużo jest ludzkiego ciała poddanego różnego rodzaju, najczęściej opresyjnym, działaniom" - wyjaśniła.
"Teatr jest zawsze barometrem tego, co aktualne społecznie. Tegoroczny KFT kreśli bardzo trudny portret nas i naszych czasów" - oceniła Biernacka-Płoska.
Jak wyjaśniono, "dwie równorzędne pierwsze nagrody w kategorii +teatralne zdjęcie sezonu+ - po 7 tys. zł każda - jury jednomyślnie przyznało Jeremiemu Astaszowowi za zdjęcie +Wytrych do teatru+ z Teatru Miejskiego w Gliwicach i Bartłomiejowi Barczykowi za zdjęcie +Grawitacja+ z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie".
Fotografia Astaszowa doceniona została za dostrzeżenie "bressonowskiego decydującego momentu w spektaklu +Białoruś obrażona+" - napisano. "Mamy tu i plastyczność ujęcia i malarsko zaświecony kadr, ale też historię zapisu przedstawienia w przestrzeni online w pandemii. Tajemnica teatru uchwycona jest na kilku planach: aktor w centralnym punkcie kompozycji, widmowy cień na ścianie, realizatorzy, cztery postacie i relacje między nimi, a wokół scenografia i technikalia spektaklu" - napisała w uzasadnieniu Iga Niewiadomska. Zwróciła uwagę, że "autor zdjęcia intuicyjnie i z wyczuciem pokazuje nam swoją fascynację teatrem". "Ta chwila, ta sytuacja już się nie powtórzy, to jest +decydujący moment+, tak, jak chciał Henri Cartier-Bresson" - podkreśliła Niewiadomska.
Zaznaczono, że drugi z laureatów, Bartłomiej Barczyk, zwrócił uwagę jury zdjęciem, ukazującym "cyfrowy świat". "Pamiętacie +12 gniewnych ludzi+? Z tym zdjęciem było trochę podobnie. Każdy zwrócił na nie uwagę, ale każdy miał co innego do powiedzenia na jego temat: irytujące, hipnotyzujące, pokazujące pustkę teatru w czasie pandemii, prezentujące samotność aktora, nawiązujące do wkradającego się na sceny cyfrowego świata…" - uzasadniał wybór jury Łukasz Gaweł. "Ta - najlepsza według mnie fotografia - sama w sobie jest opowieścią o teatrze, nie tylko w kontekście współczesności. Widzę w niej najgłębszą tajemnicę sceny, a to nieczęsto udaje się fotografkom i fotografom" - ocenił.
Poinformowano, że "drugą nagrodę (4 tys. zł) otrzymał Sebastian Góra za zdjęcie +Scalenie+ z Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku, ze spektaklu +Billy's Violence+ Needcompany w reżyserii Jana Lauwersa".
Jury przyznało też dwa wyróżnienia (po 1 tys. zł każde) - Natalii Giedryś za zdjęcie "Jestem (Cicha ekstaza istnienia)" z Akademickiego Ośrodka Inicjatyw Artystycznych w Łodzi i Markowi Zakrzewskiemu za zdjęcie "Nadzieja" z Teatru Animacji w Poznaniu.
Jak wyjaśniono, "w gronie finalistów w tej kategorii znaleźli się także: Agnieszka Cytacka, Przemysław Jendroska, Marianna Kulesza, Waldemar Szymczak i Irena Wypych".
"W kategorii +zestaw dokumentujący przedstawienie+ pierwsza nagroda w wysokości 10 tys. zł trafiła do Maurycego Stankiewicza za zestaw ze spektaklu +Expiria+ w choreografii Agnieszki Kryst (Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Nowy Teatr w Warszawie oraz Art Stations Foundation z Poznania)" - czytamy w przesłanej informacji.
"Taneczny spektakl na fotografiach zaprezentowanych przez Maurycego Stankiewicza został przedstawiony dość statycznie. Fotografowanie ciała (a nie ruchu) staje się w tym przypadku narzędziem introspekcji. W każdej fotografii z zestawu objawiają nam się lęki pojedynczego człowieka, które łatwo przełożyć na zbiorowe, podświadome lęki społeczne. Stankiewicz, słusznie zatem, używając w swoich fotografiach estetyki niemieckiego ekspresjonizmu filmowego, przekłada kameralność i intymność sytuacji, w jakiej się znalazł na kondycję aktualnej rzeczywistości – pełnej niepewności i niepokoju" - uzasadniał decyzję jury Tobiasz Papuczys.
Zwrócił uwagę, że Stankiewicz "robi to w sposób bardzo twórczy i subtelny, niemalże unikając bezpośredniego pokazywania emocji". "Są to zdjęcia, które swoją wymową i możliwościami interpretacji z pewnością wychodzą poza przestrzeń teatru, oddając jednocześnie uniwersalność postmodernistycznego +ja+ każdego człowieka oraz nastroje czasów, w których żyjemy" - ocenił Papuczys.
Poinformowano, że w tej kategorii jurorzy nie przyznali drugiej nagrody. "Zdobywcami dwóch równorzędnych trzecich nagród (każda w wysokości 5 tys. zł) zostali Przemysław Jendroska za zestaw ze spektaklu +Pokora+ w reż. Roberta Talarczyka z Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach) oraz Wojtek Szabelski za zestaw ze spektaklu +Biblia. Próba+ w reż. Jerneja Lorenciego z Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu" - napisano.
Wyjaśniono, że "wśród finalistów znaleźli się także Marcin Maziej, Klaudyna Schubert, Dawid Stube, Aneta Wawrzoła, Marek Zakrzewski i Marek Zawadka".
Finałowi 7. Konkursu Fotografii Teatralnej towarzyszył recital piosenek z przedstawienia "Café Luna" Teatru Polonia w wykonaniu Anny Sroki-Hryń i muzyków oraz wernisaż wystawy wewnętrznej prac finalistów i laureatów tegorocznej edycji. Wyróżnione fotografie będzie można oglądać w Galerii Instytutu Teatralnego do końca lutego 2022 r.
W piątek ogłoszono także start 8. Konkursu Fotografii Teatralnej. Więcej szczegółów znaleźć będzie można wkrótce na stronie IT: www.instytut-teatralny.pl/KFT. (PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ aszw/
