Rysunek Jerzego Stajudy "Pułapki na białe słonie" z 1974 r. Źródło: Galeria Opera.
W Galerii Opera w Warszawie rozpoczęła się wystawa prac plastycznych Jerzego Adama Stajudy (1936-1992). „Był malarzem, krytykiem sztuki i pasjonatem muzyki. Dlatego nasza wystawa ma strukturę utworu muzycznego” – powiedział PAP kierownik zespołu projektowego Galerii Opera Marcin Fedisz
„Zaprezentujemy łącznie ponad 100 obrazów i rysunków Jerzego Stajudy, oraz zdjęcia i inne pamiątki związane z osobą tego, niestety już nieco zapomnianego, lecz niewątpliwie wartego przypomnienia twórcy” – powiedział PAP kierownik zespołu projektowego ds. literackich Galerii Opera, Marcin Fedisz.
„Ważna jest dla mnie muzyka. Może ważniejsza niż malarstwo” – pisał Stajuda we wstępie do katalogu domowej wystawy z 1988 r. „Stajuda był nie tylko malarzem i krytykiem sztuki, ale prawdziwym pasjonatem muzyki. Grał na fortepianie, czytał nuty. Przyjaźnił się z muzykami i m.in. z Witoldem Lutosławskim. Pokazujemy m.in. obraz, który kompozytor otrzymał od niego. Dlatego nasza wystawa ma strukturę utworu muzycznego, opery poświęconej niezwykłemu twórcy - podzieliliśmy ją na kilka aktów z prologiem i epilogiem” – podkreślił.
Stajuda publikował na łamach wielu pism, m.in.: „Za i przeciw”, „Przeglądu Artystycznego”, „Więzi”, „Nowej Kultury”, „Przeglądu Kulturalnego”, „Ty i Ja” oraz „Współczesności”. W ostatnim z tygodników w latach 1960-1967 prowadził stały dział sztuki i w rubryce „O obrazach i innych takich”, gdzie publikował felietony dotyczące różnych aspektów życia artystycznego. Kierował działem plastyki w „Miesięczniku Literackim” (1967-1990), od końca lat osiemdziesiątych prowadził zajęcia z rysunku dla studentów Wydziału Rzeźby ASP w Warszawie.
„W latach 80., podczas stanu wojennego, mieszkanie przy ul. Wiejskiej 15 stało się znanym `salonem`, który odwiedzali przedstawiciele warszawskiej bohemy artystycznej - muzycy, plastycy, pisarze, aktorzy. Stajuda zorganizował tam trzy wystawy domowe. To było miejsce, w którym wypadało bywać” - mówił Fedisz.
Artysta pozostawił po sobie liczne rysunki i kompozycje malarskie. Malował akwarele i obrazy w technice olejnej. Część prac wykonywał początkowo na kalce technicznej, następnie przenosił na płótno. Rysował tuszem. Fascynowała go twórczość Paula Klee oraz chińska kaligrafia. W 1991 r. otrzymał nagrodę nowojorskiej Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego. Zmarł 21 marca 1992 r. w Warszawie. Jego prace znajdują się w zbiorach muzeów i w prywatnych kolekcjach we Francji, Belgii, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Japonii. Obrazy i grafiki wystawiano m.in. w Galerie Valmay (Paryżu), Studio S (Rzym), Philippe Guimiot Art Gallery w Brukseli, w Berlinie, Bochum, Kassel, a także w Galerii Sztuki Współczesnej Zapiecek, Kordegardzie (Warszawa) oraz łódzkim Muzeum Sztuki.
Większość eksponowanych na wystawie w Galerii Opera prac stanowi własność synów twórcy.
Od 1992 r. z inicjatywy krytyka sztuki Pawła Sosnowskiego jest przyznawana Nagroda Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Początkowo patronowało jej Towarzystwo Sztuk Pięknych w Warszawie, od 2001 r. - ASP w Warszawie. Od 2012 r. współorganizatorem jest Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki.
Wystawa prac Jerzego Stajudy będzie otwarta do 30 czerwca. Galeria Opera to wspólny projekt Teatru Wielkiego - Opery Narodowej i ASP w Warszawie.(PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ aszw/
