Wyspiański i Brandt na aukcji Agra-Art

Dwa unikatowe dzieła: pastel Stanisława Wyspiańskiego „Paryżanka” i „Perła stadniny” Józefa Brandta wystawione będą na niedzielnej aukcji – 19 marca – Domu Aukcyjnego Agra-Art.

„+Paryżanka+ pochodzi z wczesnego okresu twórczości Stanisława Wyspiańskiego, z jego paryskich czasów studenckich" – powiedziała PAP Joanna Dziewulska, reprezentująca Dom Aukcyjny Agra- Art. "Jest to obraz mało znany na rynku sztuki. Był prezentowany w roku 1933 w Bibliotece Polskiej w Paryżu. W pracy tej widać wyraźne inspiracje impresjonizmem francuskim. Ten wczesny pastel stanowi interesującą propozycję dla kolekcjonerów” – zaznaczyła Dziewulska.

Wyjątkowe miejsce „Paryżanki” w twórczości malarza podkreśla ekspert rynku sztuki Janusz Miliszkiewicz; według niego: „Obraz ma wyjątkową wartość kolekcjonerską. (...) Okres paryski był niezwykle ważny dla całej późniejszej twórczości artysty. W tym czasie zaczął kształtować się indywidualny styl Wyspiańskiego. Obraz ma względnie niską wycenę – 700–900 tys. zł. Nie zdziwię się, jeśli zostanie zakupiony przez któreś z Muzeów Narodowych” – zauważył Miliszkiewicz.

„W okresie paryskim Wyspiański był już niezwykle płodnym artystą, choć obecnie znanych jest stosunkowo niewiele jego dzieł z tamtych lat. Chcąc się utrzymać w Paryżu, młody artysta sprzedawał obrazy lub płacił nimi za usługi, co spowodowało ich rozproszenie. „Paryżanka” od momentu namalowania w 1892 roku pozostawała w Paryżu co najmniej do czasu wystawy w Bibliotece Polskiej w 1933 r. Zapewne wojenna zawierucha sprawiła, że obraz znalazł się w Brazylii, gdzie został zakupiony przez ojca obecnej właścicielki. Wraz z nią następnie powrócił do Francji” - mówi o historii dzieła Anna Jóźwik, dyrektor Domu Aukcyjnego Agra-Art.

Wyjątkową pozycję na liście dzieł, które będą licytowane podczas Aukcji Sztuki Dawnej zajmuje „Perła stadniny” Józefa Brandta. „Niemal każdy okazały obraz Brandta wzbudza na aukcjach wielkie emocje. Brandt ma stałe grono wiernych wielbicieli pośród kolekcjonerów, i marszandów. To są to dzieła z najwyższej półki” – mówi Monika Bryl z Agra-Art.

„Perła stadniny” powstała około 1891 r. a zatem pochodzi z najlepszego okresu twórczości malarza. Brandt zdobywszy uznanie w Europie i Ameryce Północnej był wtedy u szczytu sławy.

Dzieło to jest unikatowe również ze względu na to, że od czasu publikacji w 1901 r. w czasopiśmie „Gartenlaube” nie było nigdzie pokazywane ani odnotowane na rynku aukcyjnym.

Licytacja „Perły stadniny” rozpocznie się od 1,6 mln zł, zaś ze względu na wyjątkową wartość artystyczną górna estymacja wyznaczona została przez ekspertów Agry na 3 mln zł.

W katalogu aukcji – jak zaznaczają jej organizatorzy znalazło się też dzieło Wilhelma Kotarbińskiego, artysty znanego na rynku międzynarodowym, również dotychczas nienotowane - „Człowiecze łzy”. Obraz należał do Emilii Prachowej, zaprzyjaźnionej z artystą właścicielki kijowskiego salonu artystycznego, na co wskazuje umieszczona na nim dedykacja. Jest on uwieczniony również na archiwalnej fotografii salonu Prachowych. Jego licytacja rozpocznie się od 220 000 zł, zaś estymacja jest wyznaczona na 250 000 - 350 000 zł.

Obok obrazów Wyspiańskiego, Brandta, Kotarbińskiego w katalogu aukcji znalazły się dzieła wielu wybitnych polskich twórców, m.in.: Stanisława Ignacego Witkiewicza, Teodora Axentowicza, Kossaków, Vlastimila Hofmana, Zofii Stryjeńskiej, Wojciecha Weissa i innych klasyków polskiego malarstwa. Na szczególną uwagę – zdaniem organizatorów wydarzenia - zasługuje wczesny obraz Jacka Malczewskiego, będący studium do zaginionego dziś obrazu „Pocałunek Piłata”.

Aukcje Sztuki Dawnej poprzedzi Aukcja Sztuki Współczesnej. Będą na niej licytowane obrazy Jerzego Dudy Gracza oraz trzy dzieła Zdzisława Beksińskiego, w tym dwa pochodzące ze słynnej Kolekcji Japońskiej.

W katalogu Aukcji Sztuki Współczesnej uwagę zwracają trzy olejne prace Zdzisława Beksińskiego. Dwie z nich pochodzą z kolekcji Muzeum Sztuki Europejskiej w japońskiej Osace. „Jest to już ostatni dzwonek dla kolekcjonerów, którzy chcieliby kupić dzieło Beksińskiego ze słynnej Kolekcji Japońskiej. Ceny wywoławcze tych dzieł są przy tym bardzo atrakcyjne - licytacje zaczną się od 200 000 zł” - mówi Konrad Szukalski z Agra-Art.

Na aukcji będą licytowane również dzieła Jerzego Dudy Gracza, w tym dwa pochodzące z Wrocławskiej kolekcji „Perfekcyjny warsztat, zmysł obserwatora-ironisty, a zarazem głęboka wrażliwość i czułość, z jaką +chory na Polskę+ Duda Gracz komentował rzeczywistość PRL-u oraz okresu transformacji – sprawiają, że jego twórczość przyciąga stale szerokie kręgi publiczności” - mówi dr Monika Bryl.

Katalog Aukcji Sztuki Współczesnej zawiera także prace takich wybitnych twórców jak m.in. Jana Dobkowskiego, Franciszka Starowieyskiego, Jana Lebensteina, Jana Cybisa, Wojciecha Fangora, Ryszarda Winiarskiego, Jana Tarasina, Leona Tarasewicza, Józefa Czapskiego czy Stasysa.

Uwagę zwracają „Skrzydła” – obraz nominowanego do Oscara Jerzego Skolimowskiego. Malarstwo, którym artysta zajmuje się od kilkunastu lat, zajmuje ważne miejsce w jego twórczości. Cieszy się przy tym niemałym uznaniem, zarówno wśród krytyków, jak i kolekcjonerów. – Obrazy Skolimowskiego były prezentowane na Biennale w Wenecji w 2001 roku; ma je w swoich zbiorach m.in. Jack Nicholson. Dzieła artysty do tej pory nieczęsto pojawiały się na polskim rynku, zaś jak prognozują eksperci, zainteresowanie nimi będzie wzrastać.

Aukcja Sztuki Współczesnej i Aukcja Sztuki Dawnej odbędą się 19 marca 2023 r. w Domu Aukcyjnym Agra-Art. (PAP)

Autorka: Anna Bernat

abe/ dki/