Xymena Zaniewska. Fot. PAP/J. Turczyk
W wieku 88 lat zmarła w piątek w Warszawie Xymena Zaniewska, projektantka mody, autorka scenografii i architekt - poinformował PAP Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Xymena Zaniewska urodziła się 4 czerwca 1927 r. w Poznaniu. Jej rodzina ze strony ojca pochodziła z Kresów. Najmłodsze lata życia spędziła pod Poznaniem, a podczas okupacji mieszkała w Częstochowie, gdzie została wysiedlona jej rodzina. Była sanitariuszką w Armii Krajowej, a równolegle pobierała lekcje rysunku. Po maturze wyjechała do stolicy, gdzie rozpoczęła studia architektoniczne na Politechnice Warszawskiej.
Już podczas ich trwania podjęła pracę w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, później w "Miastoprojekcie". Była także m.in. kierownikiem Pracowni Urbanistycznej Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Kształciła się również na stołecznej Akademii Sztuk Pięknych. Później zajęła się tworzeniem scenografii. Przygotowywała wystawy dla Mody Polskiej, dla której z czasem zaczęła także projektować kolekcje modowe.
Pod koniec lat 50. zaczęła pracować jako autorka scenografii w Telewizji m.in. do programów telewizyjnych i spektakli teatralnych. Uznawana za twórczynię polskiej szkoły scenografii, wielokrotnie współpracowała m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem. Po raz pierwszy scenografię dla Teatru Telewizji przygotowała w 1958 r. do spektaklu "Apollo z Bellac" w reżyserii Hanuszkiewicza.
"Oboje, i ja i Adam, byliśmy jak z tego wynika pionierami teatru telewizyjnego. +Apollo z Bellac+ był realizowany w Pałacu Kultury i Nauki. Zastosowałam tam specjalne plansze fotograficzne, które zastąpiły typową scenografię. Chodziło bowiem o osiągnięcie efektu głębi, a ówczesne kamery nie dawały takiej możliwości. One dawały tylko jaką taką ostrość osobom czy przedmiotom położonym najbliżej. Wszystko co było dalej, zacierało się. I na tle tych plansz grali aktorzy" - wspominała w jednym z wywiadów.
Zaniewska przygotowywała również scenografie do przedstawień teatralnych i operowych. Tworzyła również wystawy m.in. na Międzynarodowe Targi Poznańskie, później była autorką kolekcji mody prezentowanych także za granicą. Z telewizji odeszła w okresie stanu wojennego. Wróciła do niej na pewien czas w latach 90., kiedy była prowadzącą powstałego na podstawie jej pomysłu programu "Stawka większa niż szycie".
Wykładała w łódzkiej szkole filmowej. Zaangażowana w działalność na rzecz zwierząt, była przez wiele lat prezesem Fundacji Rozwoju Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego "Panda". W ubiegłym roku wydano jej wspomnieniową książkę "Xymena. Zapiski i rysunki". (PAP)
akn/ agz/
