Członkowie Wileńskiego Klubu Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka” w czwartek po południu zapalili znicze na grobach żołnierzy Samoobrony Wileńskiej na Nowej Rossie. Uroczystość zapoczątkowała obchody setnej rocznicy wyzwolenia miasta spod zaborów i okupacji.
„3 stycznia przed stu laty żołnierzom Samoobrony udało się faktycznie opanować całe miasto" - powiedział PAP prezes Klubu Rekonstrukcji Historycznej "Garnizon Nowa Wilejka" Waldemar Szełkowski. "W nocy z 2 na 3 stycznia z Wilna wyjechali Niemcy. 3 stycznia w okolicy Nowej Wilejki w pierwszej potyczce udało się zatrzymać bolszewików. Po latach niewoli miasto przejęli mieszkańcy zorganizowani w Samoobronę Wileńską” - dodał.
Jak wskazał Szełkowski, „po kilku dniach walki stało się jednak jasne, że pomoc z Polski tak szybko nie nadejdzie”. „Wileńskie pułki piechoty i kawalerii wycofały się i razem z innymi oddziałami Samoobrony Litwy i Białej Rusi dały początek bohaterskiej Dywizji Litewsko-Białoruskiej Wojska Polskiego” - mówił prezes Klubu Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka”.
Szełkowski zaznaczył, że „działania Samoobrony Wileńskiej nie były jakimś wielkim czynem militarnym”. „To była przede wszystkim piękna manifestacja miłości do swego miasta i gotowości oddania za nie życia” - mówi.
Do Samoobrony Wileńskiej należało wielu znanych Polaków: podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego Jerzy Dąbrowski, rotmistrz Witold Pilecki wówczas jako 17-letni harcerz, Tomasz Zan, prawnuk Tomasza Zana, poety, przyrodnika, przyjaciela Adama Mickiewicza.
W szeregach Samoobrony byli też bracia Józef Mackiewicz i Stanisław Cat-Mackiewicz, Walerian Meysztowicz, autor „Gawęd o czasach i ludziach”, a także Antoni Wiwulski, rzeźbiarz i architekt, który 3 stycznia czuwał na warcie i zmieniającemu go zziębniętemu harcerzowi oddał swój szynel. Wracając do domu, Wiwulski się przeziębił. Zmarł 10 stycznia 1919 roku na zapalenie płuc.
O Samoobronie Wileńskiej do niedawna na Litwie praktycznie się nie mówiło. Ten etap historii popularyzować zaczął Klub Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka”, zapalając od 2015 roku 3 stycznia znicze na grobach żołnierzy Samoobrony.
Tegoroczne uroczystości setnej rocznicy wyzwolenia Wilna spod zaborów i okupacji będą kontynuowane w najbliższą sobotę.
W południe w polskiej kwaterze na Nowej Rossie zostanie wystawiona warta honorowa. Zostaną tu złożone kwiaty i zapalone znicze. Następnie odbędzie się wycieczka po miejscach związanych z działalnością Samoobrony i jej bohaterów. Uroczystości zakończy msza święta za poległych w walce o Wilno w kościele pod wezwaniem Świętych Jakuba i Filipa przy placu Łukiskim.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ndz/ mc/
