Od przypomnienia roli polskich matematyków w złamaniu kodu niemieckiej Enigmy rozpoczęło się w środę w Warszawie Polsko-Brytyjskie Forum Belwederskie. Gościem specjalnym spotkania był Dermot Turing, autor książki „XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”.
Polsko-Brytyjskie Forum Belwederskie odbywa się na Zamku Królewskim w Warszawie. W dwudniowym spotkaniu zaplanowano udział ok. 300 przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, świata kultury, ekspertów, dziennikarzy i dyplomatów.
"Udział Polaków w złamaniu szyfru Enigmy był fundamentalny" - ocenił Dermot Turing - brytyjski prawnik, ekonomista, a także bratanek Alana Turinga - słynnego matematyka, kryptologa i jednego z twórców informatyki. Jego zdaniem w Wielkiej Brytanii wciąż nie docenia się roli polskich matematyków w złamaniu kodu niemieckiej maszyny szyfrujące. Podkreślił, że stało się tak m.in. po filmie "Gra tajemnic" z 2014 r., gdzie w rolę Alana Turinga - przedstawionego jako geniusza samodzielnie rozwiązującego zagadkę Enigmy - wcielił się znany brytyjski aktor Benedict Cumberbatch.
Mimo pominięcia roli Polaków - jak podkreślił gość forum - amerykańskie dzieło filmowe spopularyzowało samą wiedzę o łamaniu szyfru Enigmy - maszyny szyfrującej korespondencję, którą wykorzystywano w niemieckich siłach zbrojnych. Przypomniał, że choć to Alan Turing zaprojektował tzw. bombę Turinga - urządzenie ułatwiające rozszyfrowywanie wiadomości - to jednak nie byłoby to możliwe bez wkładu polskich specjalistów - Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego. Podkreślił też rolę francuskiego wywiadu, bez którego również mogłoby nie dojść do rozszyfrowania Enigmy.
"To właśnie Francuzi sfinansowali siatkę szpiegowską w III Rzeszy, dzięki której przyszli alianci dotarli do wielu kluczowych informacji" - mówił wcześniej PAP Dermot Turing, przypominając m.in. o tym, że to Francuzi mieli swojego agenta wśród Niemców - Hansa-Thilo Schmidta, i że to oni zorganizowali słynne spotkanie ekip wywiadów Polski, Wielkiej Brytanii i Francji w lipcu 1939 roku, kiedy Polacy przekazali Anglikom kluczowe informacje o Enigmie.
Podczas otwarcia forum Turing wyjaśnił też trzy litery XYZ zawarte w tytule jego książki. Jak mówił, były to tajne określenia państw współpracujących w zakresie wymiany informacji wywiadowczych. Dla utajnienia posługiwano się literami: Francja to "X", Brytyjczycy - "Y", a Polacy - "Z".
Tematem tegorocznej, trzeciej już, edycji Polsko-Brytyjskiego Forum Belwederskiego, które przez dwa dni odbywać się będzie na Zamku Królewskim, ma być m.in. wpływ brexitu na relacje polsko-brytyjskie i na zmiany w Unii Europejskiej. Od tego tematu rozpocznie się zaplanowana na czwartek sesja plenarna.
Podczas inauguracji wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego Zdzisław Krasnodębski, który także współkieruje komitetem Forum Belwederskiego podkreślił, że polsko-brytyjskie spotkanie jest szczególnie ważne w obliczu zbliżającego się brexitu - mogącego spowodować - jak to ujął - turbulencje. "W tej sytuacji bardzo ważna jest komunikacja nie tylko pomiędzy rządami, ale także pomiędzy społeczeństwami" - zaznaczył.
"Jestem pewien, że te niewielkie turbulencje nie tylko przetrwamy, ale że nasza przyjaźń będzie jeszcze silniejsza, co będzie pozytywnym wkładem w przyszłość całej Europy" - dodał.
Również wiceszef MSZ Szymon Szynkowski vel Sęk podkreślił, że Polskę i Wielką Brytanię łączą mocne więzi, które nie zmienią się po brexicie. Podkreślił m.in., że pomiędzy oboma krajami poprawia się wymiana handlowa. "Wielka Brytania jest drugim największym rynkiem polskiego eksportu" - oświadczył. Dodał też, że w Wielkiej Brytanii wysoko ocenia się Polaków jako członków tamtejszego społeczeństwa, którzy wzmacniają rozwój brytyjskiej gospodarki.
Były brytyjski minister spraw zagranicznych Malcolm Rifkind, który również współkieruje komitetem Forum Belwederskiego podkreślił z kolei znaczenie forum jako miejsca demokratycznego dialogu obywateli. "W tym forum nie jest istotny udział premierów, prezydentów czy innych wielkich ludzi. Tutaj ważny jest udział społeczeństw obywatelskich i o ich dialog" - mówił Rifkind. Także on podkreślił znaczenie polskiego wkładu w złamanie kodu Enigmy.
Pierwsza edycja Forum Belwederskiego odbyła się w 2017 r. w warszawskim Belwederze, skąd wydarzenie wzięło swoją nazwę. Inicjatywa zorganizowania konferencji pojawiła się na jesieni 2016 r. po inauguracyjnej sesji konsultacji międzyrządowych pomiędzy Polską a Wielką Brytanią. Forum, które organizowane jest raz do roku, naprzemiennie w Wielkiej Brytanii i w Polsce, ma pozwolić na odnalezienie nowych płaszczyzn we współpracy gospodarczej i biznesowej, sprawach bezpieczeństwa, a także kwestiach związanych z liczącą prawie milion osób społecznością polską na Wyspach i obecnością Brytyjczyków w Polsce. (PAP)
autor: Norbert Nowotnik
nno/ aszw/
