Dzięki takim akcjom możemy przypomnieć dzieciom i rodzicom tak ważne wydarzenie, o którym przez wiele lat się nie mówiło - powiedziała PAP ambasador Akcji Żonkile aktorka Maria Dębska. Akcja związana jest z obchodami 76. rocznicy wybuchu Powstania w getcie warszawskim.
Powstanie wybuchło 19 kwietnia 1943 roku, kiedy dwa tysiące żołnierzy niemieckich wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) i Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB).
Aktorka Maria Dębska, znana m.in. z filmów "Zabawa, zabawa", "Cicha noc" oraz serialu "Wojenne dziewczyny" dołączyła w tym roku do grona ambasadorów Akcji Żonkile, wraz z Adamem Woronowiczem, Ewą Błaszczyk, Brodką, Kortezem, siatkarzem Bartoszem Kurkiem i Przewodniczącym Rady Muzeum Historii Żydów Polskich Marianem Turskim.
W rozmowie z PAP - podczas konferencji prasowej o obchodach 76. rocznicy wybuchu powstania - Dębska powiedziała: "O Powstaniu Warszawskim uczyłam się w szkole, mówiło się o nim w moim domu, bo miałam w rodzinie jego uczestników. Smutne jest to, że w szkole nie uczono nas o powstaniu w getcie". Podkreśliła, że cieszy się, że dzięki takim akcjom może o nim przypomnieć.
"Oczywistością dla mnie jest, że Warszawa, w której się wychowałam i urodziłam powinna pamiętać o ogromnej części swojej historii, czyli o historii getta, Żydów w Polsce, powstania w getcie. Nie możemy udawać, że tego nie było, że ta tragedia się nie wydarzyła" - stwierdziła aktorka. Dodała również: "Jakoś tak się składa, że często biorę udział w produkcjach, które mówią o tych czasach, co mnie skłania do tego, żeby drążyć, żeby pamiętać, żeby o tym mówić".
"Tak, jak serduszko jest symbolem Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, symbolem tego dnia w roku, kiedy jednoczymy się w pomocy wrzucając datki do puszek, tak - mam nadzieję - żonkil staje się symbolem wspólnoty wokół pamięci o historii Żydów" - powiedziała Dębska.
Żonkile związane są z postacią Marka Edelmana, ostatniego dowódcy Żydowskiej Organizacji Bojowej. Po wojnie Edelman w rocznice powstania składał pod Pomnikiem Bohaterów Getta bukiet żółtych kwiatów. Akcja Muzeum POLIN kontynuuje tę tradycję, rozdając 19 kwietnia tysiące papierowych kwiatów. Podczas konferencji podkreślił to p.o. Dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Zygmunt Stępiński.
"Żonkile na ulicach Muranowa to symbol naszej pamięci o tamtych tragicznych wydarzeniach. Także dzięki nim przywróciliśmy pamięć" - powiedział Stępiński. Dodał, że podczas obchodów rocznicy powstania 2,5 tysiąca wolontariuszy rozda 200 tysięcy żonkili. "Kwiaty już pojawiły się w Warszawie, ale zostały również wysłane do Nowego Jorku i Parlamentu Europejskiego" - dodał.
Obecny na konferencji Piotr Wiślicki, prezes Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, podkreślił, że Akcja Żonkile tak jak Muzeum POLIN, łączy, a nie dzieli. "Wypromowała pamięć o powstaniu w getcie, nie tylko w Polsce, ale też w świecie" - dodał.
Akcja Żonkile została objęta Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości, Patronatem Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy oraz patronatem honorowym Ministra Edukacji Narodowej. Jak informują organizatorzy, włączyło się w nią ponad tysiąc szkół w całej Polski.
Z okazji obchodów rocznicy, POLIN organizuje również spotkania, spacer i uroczysty koncert.
W przeddzień 76. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim 18 kwietnia o 19.00 na scenie Muzeum POLIN wystąpi Orkiestra Sinfonia Varsovia pod batutą Gabriela Chmury. Koncert upamiętni historię Żydowskiej Orkiestry Symfonicznej i jej - wówczas jedenastoletniej - pianistki Josimy Feldschuh. Żydowska Orkiestra Symfoniczna koncertowała w getcie w latach 1941-1942. W jej składzie znaleźli się żydowscy muzycy, którzy przed wojną występowali m.in. w Filharmonii Warszawskiej, Operze czy orkiestrze Polskiego Radia. W szczytowym okresie liczyła 80 muzyków.
18 kwietnia w Muzeum POLIN przy fortepianie zasiądzie 16-letnia Lauren Zhang, w zeszłym roku wyróżniona przez BBC tytułem "Young Musician of the Year". Na klarnecie zagra Radosław Soroka. W programie znalazła się IV Symfonia kameralna Mieczysława Wajnberga, IX koncert fortepianowy Mozarta oraz symfonia "Niedokończona" Franza Schuberta.
Tego samego dnia, w godzinach 21-23.00 na ścianie Błękitnego Wieżowca przy placu Bankowym odbędzie się multimedialna projekcja z obrazem Wielkiej Synagogi zburzonej przez Niemców w czasie powstania.
13 kwietnia o 16.00 obędzie również się spotkanie Wędrującego Uniwersytetu Muranowskiego "Śladami powstania w getcie warszawskim".
16 kwietnia o 18.00 w Muzeum POLIN będzie można wziąć udział w spotkaniu "Żonkile Marka Edelmana. O pamięci, solidarności i odpowiedzialności". Fragmenty książek "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall oraz "I była miłość w getcie" Marka Edelmana i Pauli Sawickiej przeczytają Dorota Landowska i Mariusz Bonaszewski.
Obchody rocznicy wybuchu największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej odbędą się także w Łodzi, mieście, które obok Warszawy ogłosiło rok 2019 Rokiem Marka Edelmana. Z tej okazji Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi przygotowało wystawę "Marek Edelman. Człowiek". Ukaże się też komiks o Edelmanie autorstwa Michała Akrusińskiego (rysunki) oraz scenarzystów Macieja Cholewińskiego i Piotra Kasińskiego.
Szczegóły obchodów na stronie muzeum: polin.pl. (PAP)
autor: Wojciech Przylipiak
wbp/ mabo/
